برنامه ریزی تولید + دانلود نمونه روش اجرایی برنامه ریزی تولید
برنامه ریزی تولید
برنامه ریزی تولید، یک طرح مفصل از نحوه تولید محصولات و خدمات یک شرکت را شرح میدهد. اهداف تولید، منابع موردنیاز، فرایندها و برنامه کلی را مشخص کرده و تمام مراحل عملیاتی مرتبط و وابستگیهای آنها را ترسیم میکند.
انواع مختلف روش های تولید مانند تولید تک محصول، تولید دسته ای، تولید انبوه، تولید مستمر و غیره، شیوه مربوط به خود از برنامه ریزی تولید را دارند. برنامه ریزی تولید می تواند با کنترل تولید به برنامه ریزی و کنترل تولید تبدیل شود یا می توان آن را در برنامه ریزی منابع سازمانی ترکیب و یکپارچه سازی کرد.
وظایف مدیر برنامه ریزی تولید
برخی از وظایف مدیر برنامه ریزی تولید شامل موارد زیر است:
- ارزیابی سفارشات خرید برای ایجاد برنامههای تولید مناسب
- تخمین مقدار مواد، تجهیزات و نیروی کار مورد نیاز برای تولید
- رسیدگی و رفع سریع مسائل تولید برای بهحداقل رساندن تاخیر در تولید
- هماهنگی عملیات تولید مطابق با مواد، نیروی کار و تجهیزات موجود
- پیشنهاد راهحلهای مناسب برای کاهش هزینههای تولید و همچنین بهبود فرآیندهای تولید و کیفیت محصول
- اعمال تغییرات در برنامههای تولید برای اطمینان از رعایت مهلتهای تولید
- تدوین گزارش وضعیت و عملکرد و ارائه بهموقع به مدیریت
- اطلاعرسانی سریع به ادارات مربوطه از تغییرات برنامههای جاری تولید
پروژه برنامه ریزی تولید
برنامه ریزی تولید در شرکت های مختلف در صنایع مختلف از جمله کشاورزی، صنعت، صنعت سرگرمی و غیره استفاده می شود و برنامه ای برای تولید در آینده است که در آن امکانات مورد نیاز تعیین و مرتب شده اند. یک طرح تولید به صورت دوره ای برای یک دوره زمانی خاص، به نام افق برنامه ریزی است.
برای توسعه برنامه های تولید، برنامه ریز تولید کننده یا بخش برنامه ریزی تولید نیاز به همکاری نزدیک با بخش بازاریابی و بخش فروش دارد. آنها می توانند پیش بینی های فروش یا لیست سفارشات مشتری را ارائه دهند.
تولید چیست؟
تولید، فرایند ترکیب مواد و نهادههای غیرمادی بهعنوان ورودی برای ایجاد چیزی بهمنظور مصرفکردن است (خروجی).
فرایندها ورودی و خروجی دارند. مطابق تعریف بالا، اگر بعضی مواد بهصورت خودبهخود ترکیب شوند و محصولی به وجود بیاید، تولید اتفاق نیفتاده است؛ بلکه بخشی از ورودیهای این فرایند باید نهادههای غیرمادی باشند. بهعبارتدیگر، زمانی میتوانیم فرایندی را تولید بدانیم که دانش، خواستهها و مدیریت بشر (که همگی جنبه غیرمادی دارند) در آن مؤثر باشد.
چرا به برنامهریزی تولید نیاز داریم؟
برنامهریزی تولید به شرکتها کمک میکند تا محصولات موردنیاز بازار را شناسایی کرده وبا توجه به زمان و هزینه مناسب، جهت تولید اقدام کنند.
این روند به شرکتها کمک میکند تا برنامههای تولید واقعی بسازند، از اجرای روان و کارآمد فرایندهای تولید اطمینان حاصل کنند و در صورت بروز مشکلات، عملیات را مجدد تنظیم کنند.
برنامهریزی تولید چیست؟
یک طرح تولید به طور مفصل نحوه تولید محصولات و خدمات یک شرکت را شرح میدهد. اهداف تولید، منابع موردنیاز، فرایندها و برنامه کلی را مشخص کرده و تمام مراحل عملیاتی مرتبط و وابستگیهای آنها را ترسیم میکند.
برنامهریزی تولید شامل توسعه یک استراتژی جامع برای ساخت محصولات و خدمات شرکت است. این طرح که در ابتدا توسط تولیدکنندگان بزرگ اتخاذ شد، از آن زمان در میان مشاغل کوچک و متوسط در صنایع مختلف محبوبتر شده است؛ زیرا فناوری برنامهریزی و پیگیری فرایندهای تولید را با تلاش کمتر آسان کرده است.
روش برنامهریزی تولید
- برنامهریزی تولید به طور مفصل نحوه تولید محصولات و خدمات یک شرکت را شرح میدهد.
- اهداف تولید، منابع موردنیاز و برنامه کلی را به همراه تمام مراحل تعریف میکند.
- کمک میکند تا محصولات را بهموقع تحویل دهند، هزینهها را کاهش داده و به مشکلات پاسخ دهند.
- بهینهسازی عملیات را برای شرکتهای کوچک و متوسط در صنایع مختلف آسانتر کرده است.
آموزش برنامهریزی تولید
برنامهریزی تولید یکرشته گسترده است که فقط بر کارایی فرایند تولید تمرکز ندارد؛ بلکه تقریباً با هر جنبه دیگری از تجارت از جمله امور مالی، فروش، موجودی و منابع انسانی نیز درهمتنیده شده است.
فعالیتهای برنامهریزی تولید شامل پیشبینی تقاضا برای رفع نیازهای مشتری و همچنین انتخاب رویکرد بهینه برای ساخت آن محصولات است؛ همچنین منابع موردنیاز برای دستیابی به اهداف تولید را ارزیابی میکند و کلیه عملیات در فرایند تولید را بهتفصیل بیان میکند.
مزایا برنامهریزی تولید
یک برنامه تولید خوب میتواند به افزایش درآمد، سود و رضایت مشتری کمک کند، درحالیکه یک برنامه ضعیف میتواند باعث مشکلات تولید شود و حتی ممکن است شرکت را غرق کند. مزایای ویژهبرنامه ریزی تولید عبارتاند از:
افزایش دانش
طرح تولید چارچوبی را برای درک منابع و مراحل تولید موردنیاز برای رفع نیازهای مشتری فراهم میکند. همچنین به شرکتها کمک میکند تا مشکلات بالقوهای را که ممکن است در طول تولید رخ دهد و نحوه کاهش آنها را درک کنند.
بهرهوری
برنامهریزی دقیق برای تولید، تنگناها را کاهش داده و به کاهش هزینهها کمک میکند. همچنین اطمینان از کیفیت بالای یک محصول و هزینهها را ممکن میکند.
رضایت مشتری
برنامهریزی تولید کمک میکند تا اطمینان حاصل شود که شرکت میتواند محصولات را بهموقع تولید کرده و به مشتریان تحویل دهد که منجر به رضایت بیشتر مشتری و احتمال بیشتر تکرار تجارت میشود.
انواع برنامهریزی تولید
طراحی محصول، به روش تولیدی که شرکت استفاده میکند و همچنین عوامل دیگری مانند نوع محصول، قابلیتهای تجهیزات و اندازه سفارش بستگی دارد. در ادامه سه نوع اصلی برنامهریزی تولید را بررسی میکنیم:
۱- برنامهریزی تولید دستهای
تولید دستهای برای برخی از مشاغل میتواند کارایی را تا حد زیادی افزایش دهد. یک برنامه تولید خوب برای پردازش دستهای باید به دنبال تنگناها یا تاخیرهای بالقوه در هنگام جابهجایی بین دستهها باشد.
۲- برنامهریزی شغلی یا پروژه محور
برنامهریزی تولید شغل که توسط بسیاری از مشاغل کوچک و متوسط استفاده میشود، بر ایجاد یک مورد واحد توسط یک فرد یا تیم متمرکز است. این روش معمولاً در جایی استفاده میشود که خاص بودن نیازهای هر مشتری به این معنی است که تولید محصولات بهصورت عمده دشوار است.
۳- برنامهریزی تولید جریان
در تولید جریان که بهعنوان تولید مداوم نیز شناخته میشود، اقلام استاندارد شده به طور مداوم در خط مونتاژ بهصورت انبوه تولید میشوند. تولیدکنندگان بزرگ از این روش برای ایجاد جریان ثابتی از کالاهای نهایی استفاده میکنند که تقاضای ثابتی برای محصولات شرکت وجود دارد، تولید جریان در کاهش هزینهها و تأخیرها مؤثرتر است.
۵ گام برای ایجاد یک برنامه تولید
برنامهریزی تولید یک تعهد قوی است که با پیشبینی شروع میشود و شامل طراحی و نظارت فرایند میشود. پنج مرحله معمول دراینرابطه وجود دارد:
۱- تقاضای محصول را پیشبینی کنید
تخمین بزنید که چه مقدار از هر محصولی را باید در یک دوره مشخص تولید کنید. دادههای تاریخی میتوانند به پیشبینی کمک کنند، اما باید به عوامل دیگری نیز توجه کنید که میتوانند بر تقاضا تأثیر بگذارند، مانند روند بازار و وضعیت اقتصادی پایگاه مشتریتان.
نرمافزار برنامهریزی تقاضا میتواند به شرکتها کمک کند تا تصمیمات آگاهانهتری در مورد مقدار مناسب محصول موردنیاز برای پاسخگویی به تقاضا بگیرند.
۲- مراحل و گزینههای تولید را ترسیم کنید
این مرحله فرایندها، مراحل و منابع موردنیاز برای تولید خروجی را تعیین میکند. شرکت ممکن است گزینههای مختلفی را برای دستیابی به اهداف تولید خود، مانند برونسپاری برخی از مراحل، بررسی کند.
نقشهبرداری تولید مشخص میکند که کدام مراحل به یکدیگر وابسته هستند و کدامها میتوانند به طور همزمان انجام شوند.
۳- یک طرح تولید انتخاب کنید
پس از مقایسه هزینه، زمان موردنیاز و ریسک برای هر گزینه، یک طرح تولید را انتخاب کنید. به اشتراک گذاشتن طرح انتخابی با همه ذینفعان ضروری معمولاً به تضمین روند تولید روانتر کمک میکند.
یک برنامه تولید دقیق ایجاد کنید که نحوه اجرای طرح را توسط شرکت، از جمله منابع و زمانبندی هر مرحله مشخص میکند.
۴- نظارت و کنترل مستمر فراموش نشود
پس از شروع تولید، باید عملکرد را دنبال کنید و به طور مداوم آن را با اهدافی که در برنامه تولید توضیح داده شده است مقایسه کنید. نظارت دقیق به شرکت کمک میکند تا هر مشکلی را بهمحض ظاهرشدن شناسایی کند، بنابراین میتوان بهسرعت به آنها رسیدگی کرد.
۵- برنامه تولید را منعطف نگه دارید
تقریباً اجتنابناپذیر است که تولید تحتتأثیر رویدادهایی قرار گیرد که نتوانید آنها را پیشبینی کنید. این رویدادها میتواند شامل تغییرات در مشخصات مشتری، تاخیرهای زنجیره تأمین، خرابی تجهیزات و بیماری کارگر باشد.
همچنین ممکن است پس از مدتی اجرای طرح تولید، راههایی برای بهبود آن مشاهده کنید؛ بنابراین بسیار حیاتی است که برنامههای تولید را بهاندازه کافی منعطف نگه دارید تا امکان ایجاد تغییرات در صورت نیاز فراهم شود.
۳ اشتباه رایج در برنامهریزی محصول
آگاهی از مشکلات احتمالی میتواند به شرکتها کمک کند تا پس از شروع تولید، خطر وقوع را کاهش دهند. در ادامه سه مورد از رایجترین اشتباهات برنامهریزی تولید آورده شده است:
۱- عدم مدیریت ریسک
برنامهریزی تولید باید شامل استراتژیهای مدیریت ریسک باشد، از جمله برنامههای پشتیبان که شرکتها میتوانند در صورت بروز مشکلات به آنها تکیه کنند. عدم انجام این کار میتواند منجر به مشکلات جدی شود.
۲- حفظ فاصله
اگرچه نرمافزار مدیریت تولید میتواند وضعیت یک شرکت را در زمان واقعی بررسی کند؛ اما باید این اطلاعات را با بازدیدهای حضوری از خط تولید تکمیل کنید. این بازدیدها میتوانند بینشهای ارزشمندی در مورد نحوه عملکرد تولید در عمل ارائه دهند.
۳- عدم نگهداری تجهیزات
تجهیزات تولیدی شما خط حمله شرکت شما است، بنابراین از آن غافل نشوید. ردیابی استفاده و پرداخت هزینه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه منظم کمک میکند تا اطمینان حاصل کنید که دستگاههای شما میتوانند عملکرد کسبوکار را حفظ کنند.
KPIهای برنامهریزی تولید
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) معیارهای مهمی هستند که به شرکتها کمک میکنند تا سلامت فرایندهای تولید خود را پیگیری کنند. با نظارت بر شاخصهای کلیدی عملکرد و مقایسه آنها با مقادیر هدف تعریفشده، کسبوکارها میتوانند تعیین کنند که آیا تولید در مسیر درستی قرار دارد یا خیر و مشکلاتی را که نیاز به رسیدگی دارند را مشخص کنند. KPIهای تولید معمولی عبارتاند از:
خرابی
این معیار کلیدی، بازده درصد زمانی را که تولید در طول ساعات کاری برنامهریزیشده رخ نمیدهد، ردیابی میکند. علل عبارتاند از خرابی ماشین، تنظیمات ابزار و حوادث. ممکن است مدتی ازکارافتادن برای عملکردهایی مانند تعمیر و نگهداری ماشین لازم باشد، اما بهطورکلی، هر چه زمان خرابی کمتر باشد، بهتر است.
زمان راهاندازی
زمان راهاندازی یا زمان تغییر، مقدار زمانی است که جابهجایی بین مشاغل طول میکشد. این شاخص بر بهرهوری کلی تأثیر میگذارد؛ زیرا تولید در این دورهها متوقف میشود.
برنامههای تولید باید در نظر بگیرند که برای پیکربندی مجدد تولید برای هر شغل، از جمله تغییرات در تجهیزات، مواد خام و نیروی کار، چه مقدار زمان و تلاش لازم است.
نرخ تولید
در یک محیط تولیدی، این معمولاً بهعنوان تعداد واحدهای تولید شده در یک دوره خاص اندازهگیری میشود. مقایسه نرخ تولید واقعی برای هر فرایند با نرخ برنامهریزیشده میتواند به کسبوکارها کمک کند تا نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرده و شروع به رسیدگی به مشکلات کنند.
اثربخشی کلی تجهیزات (OEE)
این معیاری از بهرهوری کلی تولید است که کیفیت، عملکرد و دردسترسبودن را محاسبه میکند. افزایش OEE را میتوان با کاهش زمان توقف، کاهش ضایعات و حفظ نرخ تولید بالا به دست آورد.
میزان رد
این تعداد یا درصد محصولاتی است که نتوانستهاند بررسی کیفیت را پاس کنند. بسته به ماهیت محصول و مشکل، ممکن است بتوان برخی از اقلام رد شده را با کار مجدد نجات داد، درحالیکه برخی دیگر ممکن است نیاز به حذفشدن داشته باشند.
تحویل بهموقع سفارش
تأخیر در تولید میتواند هم از نظر مالی و هم از نظر شهرت پرهزینه باشد. تولید محصولات طبق برنامه به این معنی است که احتمال کمتری وجود دارد که برای رعایت مهلتها به حملونقل سریع پرهزینه یا سایر اقدامات اضطراری نیاز داشته باشید.
ابزارهای برنامهریزی تولید
کسبوکارها برای ایجاد برنامههای تولید و پیگیری پیشرفت، از ابزارهای تجسم گرفته تا نرمافزارهای پیچیده که بسیاری از مراحل درگیر را خودکار میکنند، به ابزارهای مختلفی متکی هستند. ابزارهای معمولی عبارتاند از:
نمودارهای گانت
نمودار گانت یک جدول زمانی بصری دقیق از تمام وظایف برنامهریزیشده برای یک کار خاص است. برنامهریزی تولید شامل هماهنگی و زمانبندی بسیاری از وظایف است و نمودار گانت بهصورت بصری نشان میدهد که هر کار چه زمانی انجام میشود و چه مدت طول میکشد.
بااینحال، ایجاد و بهروزرسانی دستی نمودارهای گانت برای انعکاس برنامههای تولید پیچیده و همیشه در حال تغییر، میتواند کاری زمانبر و مستعد خطا باشد.
صفحات گسترده
شرکتهای کوچک گاهی اوقات با ردیابی برنامههای تولید ساده با استفاده از صفحات گسترده شروع به کار میکنند. بااینحال، برای اکثر شرکتها، پیچیدگی ذاتی برنامهریزی تولید بهسرعت از قابلیتهای نرمافزار صفحه گسترده پیشی میگیرد.
نرمافزار برنامهریزی تولید
برنامهریزی تولید شامل طیف گستردهای از فعالیتها، از جمله پیشبینی، مدیریت زنجیره تأمین، ردیابی موجودی و زمانبندی مشاغل است. این فعالیتها به اطلاعاتی از سراسر شرکت و فراتر از آن نیاز دارند.
اطلاعات برنامهریزی تولید جزءلاینفک عملیات تجاری است و توسط سایر گروههای داخل شرکت از جمله امور مالی استفاده میشود. این یک دلیل کلیدی است که بسیاری از شرکتها از مجموعههای برنامهریزی منابع سازمانی (ERP) استفاده میکنند که شامل نرمافزار برنامهریزی تولید است و یک راهحل واحد برای مدیریت کل کسبوکار ارائه میکند.
برنامه ریزی تولید در یک سیستم دارنده استاندارد ایزو ۹۰۰۱
یک شرکت که دارای گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ بوده و یا به دنبال دریافت این گواهینامه می باشد، می بایست دارای یک سیستم کارای برنامه ریزی تولید داشته باشد.
بخشی از مواردی که در این سیستم باید دیده و آماده شود شامل روش اجرایی برنامه ریزی تولید ، فرم ها و دستورالعمل های مرتبط می باشد.
شرکت هایی مایل به اخذ ایزو ( دریافت ایزو – صدور ایزو ) می باشند حتما در بخش تولید دقت ویژه ای به عمل آورند و در صورت نیاز ایزوسیستم آماده مشاوره رایگان در این خصوص می باشد.
دانلود نمونه روش اجرایی برنامه ریزی تولید در یک شرکت
برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودی ها به منظور بهره برداری مناسب از عوامل تولید محتوا و تحویل بموقع محموله به مشتریان تدوین می گردد.
در ادامه می توانید یک نمونه روش اجرایی برنامه ریزی تولید در یک سیستم ایزو ۹۰۰۱ برای شرکت صنعتی را دانلود نمایید. (لازم به ذکر است که دستورالعمل ها و روش هایی اجرایی هر شرکت بسته به نوع و فرایندها متفاوت می باشد)
