نقشه ذهنی چیست؟ مزایا،معایب، هدف و نحوه ترسیم نقشه ذهنی
این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.
تعریف نقشه ذهنی
اگر متوجه شدید که مملو از ایده جدید هستید یا نیاز دارید که یک مفهوم را به روشی عمیق‌تر بررسی کنید، ایجاد یک نقشه ذهنی معمولا بهترین راه برای فکرکردن و سازماندهی موارد است.
نقشه ذهنی (mind mapping) یک تکنیک سازمانی مفید است که ایجاد یک نمودار بصری برای جمع‌آوری و ساختاردهی اطلاعات، ایده‌ها یا مفاهیم را شامل می‌شود.
به نقشه ذهنی به‌عنوان روش جالب‌تری برای ایده‌پردازی فکر کنید. به جای روش سنتی یادداشت برداری برای تولید و سازماندهی ایده‌ها، نقشه ذهنی روشی گرافیکی برای طرح ایده‌ها و سازماندهی اطلاعات به شیوه‌ای آسان برای یادآوری است.
هنگام ایجاد نقشه ذهنی، عناصر کلیدی را در نظر داشته باشید که یک نقشه ذهنی موثر را ایجاد می کنند. این عناصر به شرح زیر است:
- ایده اصلی/مرکزی: این عنصر دلیل اصلی نقشه ذهنی است. ایده مرکزی نشان دهنده موضوع اصلی است که می‌خواهید هنگام ایجاد نقشه ذهنی روی آن تمرکز کنید.
- شاخه‌ها: این عناصر ایده‌های فرعی یا اطلاعاتی هستند که از ایده مرکزی سرچشمه می‌گیرند. شاخه‌ها معمولا در سطوح مختلف سفارش داده می‌شوند. ایده‌های فرعی که مستقیما از ایده مرکزی منشعب می‌شوند به عنوان انجمن‌های سطح اول شناخته می شوند. شاخه های بیشتری برای جمع آوری اطلاعات و افزودن جزئیات بیشتر ایجاد می شود.
- کلمات کلیدی: در نقشه‌های ذهنی، اطلاعات ساده، فشرده در کلمات کلیدی جمع آوری می شود. کلمات کلیدی نشان‌دهنده ایده پشت هر شاخه در نقشه ذهنی هستند.
- رنگ: هر ارتباط در نقشه ذهنی با یک رنگ مرتبط نشان داده می‌شود و این امکان به‌خاطرآوردن آسان حافظه را فراهم می‌کند.
- تصاویر: عناصر بصری و تصاویر برای نشان‌دادن ارتباطات در نقشه ذهنی استفاده می‌شوند.
هدف نقشه ذهنی
نقشه ذهنی یک تکنیک همه‌کاره برای افزایش بهره وری است که در زمینه‌های مختلف کاربرد پیدا می‌کند. نقشه‌های ذهنی با تقلید از فرآیند فکری مغز ایجاد می‌شوند و از آنجایی که این تکنیک هر دو نیمکره مغز را تحریک می‌کند، نقشه برداری ذهنی محبوبیت زیادی پیدا کرده و برای استفاده در چندین زمینه مورد استفاده قرار گرفته است.
در ادامه چند راه عالی استفاده از نقشه‌های ذهنی برای افزایش بهره‌وری در زندگی شخصی و حرفه‌ای آورده شده است:
- ایجاد ایده: نقشه‌برداری ذهنی خلاقیت ذهنی را تقویت می‌کند و تکنیکی موثر برای ارائه ایده در طول یک جلسه تبادل اندیشه است. نحوه ساختار نقشه ذهنی با یک نقطه تمرکز مرکزی متصل به شاخه‌های مختلف به تحریک فرآیند خلاقانه کمک می‌کند و شمارش ایده‌ها و گرفتن اطلاعات مفید را آسان می‌کند.
- مدیریت پروژه‌ها: نقشه‌های ذهنی پویا هستند و می‌توانند ابزاری پرمحتوا برای مدیریت پروژه باشند. اگر پروژه‌ای در دست اجرا دارید، نقشه‌های ذهنی می‌توانند به شما در برنامه‌ریزی استراتژیک و سازماندهی پروژه کمک کنند. با استفاده از نقشه‌های ذهنی، می‌توانید تمام فرآیندها و وظایف درگیر در پروژه خود را برشمارید و درک کنید که چگونه این فرآیندها در اجرای موفقیت‌آمیز پروژه شما به اوج رسیده‌اند.
- یافتن راه حل برای مشکلات: نیاز به درک یک مشکل و ارائه راه‌حل دارید؟ از نقشه ذهنی استفاده کنید. نقشه‌های ذهنی به شما این امکان را می‌دهند که از هرج و مرج ذهنی که هنگام مواجه‌شدن با مشکلی به‌وجود می‌آید، بگذرید. استفاده از نقشه ذهنی برای کشف یک مشکل، شما را وارد یک حالت روانی آرام می‌کند که در آن بیشتر مستعد تمرکز و نگاه انتقادی به یک مشکل هستید تا راه حل‌ها و گام‌های عملی بیابید.
- یادداشت بردارید: هر ارتباط در یک نقشه ذهنی با یک رنگ مرتبط نشان داده می‌شود و این امکان به خاطر‌آوردن آسان حافظه را فراهم می‌کند.
- تعیین اهداف شخصی و شغلی: مزایای سازمانی استفاده از نقشه‌های ذهنی آن را به ابزاری فوق‌العاده مفید برای تعیین اهداف شخصی یا شغلی شما تبدیل می‌کند. نقشه‌برداری ذهنی از اهداف شما امتیاز بیشتری نسبت به روش تعیین هدف خطی سنتی با قلم و کاغذ کسب می‌کند. از آنجایی که نقشه‌های ذهنی تصویری هستند، مغز شما بیشتر این اهداف بصری را به خاطر می‌آورد و شما را یک قدم به رسیدن به اهدافتان نزدیک می‌کند.
- ارائه‌های جذاب ایجاد کنید: نقشه‌های ذهنی نه تنها برای سازماندهی اطلاعات مفید هستند، بلکه ابزار کمکی بسیار خوبی برای ارائه اطلاعات و مفاهیم به مخاطبان محسوب می‌شوند. می‌توانید با بهره‌گیری از عناصر بصری نقشه‌های ذهنی، مخاطبان را درگیر کنید و توجه آنها را در حین ارائه حفظ کنید. استفاده از نقشه‌های ذهنی برای ارائه می‌تواند به شما کمک کند تا کنترل کامل یک ارائه را به‌دست آورید و شما را روی نکات کلیدی متمرکز نگه دارد تا از موضوع ارائه منحرف نشوید.
- مطالعه خود را بهبود بخشید: نقشه‌برداری ذهنی راهی عالی برای افزایش زمان مطالعه شما و کسب ارزش بیشتر زمانی است که برای یادگیری مطالب می نشینید. با نقشه‌های ذهنی، می‌توانید یادداشت برداری کنید، مفاهیم اصلی را در مطالب و نقاط زیربنایی که از مفاهیم اصلی پشتیبانی می‌کنند را به‌روشی آسان برای یادآوری شناسایی کنید. با استفاده از نقشه‌های ذهنی می‌توانید از زمان مطالعه خود نهایت استفاده را ببرید و عناصر را کاملا درک کنید؛ زیرا تفکر انتقادی را تقویت و به حفظ اطلاعات جذب شده کمک می‌کند.
مزایا و معایب نقشه‌های ذهنی
مزایای نقشه‌های ذهنی
- ذهن را درگیر می‌کند: نقشه‌برداری ذهنی مفید است؛ زیرا قدرت ذهنی شما را تحریک می‌کند و به شما امکان می‌دهد به‌طور انتقادی در مورد یک موضوع اصلی و نحوه پیوند و اتصال ایده‌ها فکر کنید. نقشه‌برداری ذهنی یک راه عالی برای توسعه مهارت‌های تحلیلی است.
- مفاهیم پیچیده را تجزیه می‌کند: نقشه‌های ذهنی برای نشت ایده‌های پیچیده به تکه‌های کوچکتر اطلاعات عالی هستند. از آنجایی که نقشه‌های ذهنی متمرکز بر کلمات کلیدی و فشرده هستند، این به ساده‌سازی مفاهیم و تمرکز بر نقاط مهم کمک می‌کند.
- حافظه را بهبود می‌بخشد: نقشه‌برداری ذهنی شامل شناسایی یک ایده اصلی و مشخص‌کردن نحوه اتصال و پیوند ایده‌های فرعی به ایده اصلی است. این ارتباطات به صورت سلسله مراتبی غیرخطی با استفاده از تصاویر و رنگ‌ها نشان داده شده‌اند که توانایی مغز را برای به‌خاطرآوردن اطلاعات افزایش می‌دهد.
- بهره وری را افزایش می‌دهد: یکی از مزایای گسترده نقشه‌برداری ذهنی این است که بهره وری را افزایش می‌دهد و به شما امکان می‌دهد از زمان استفاده‌ی معناداری کنید. افرادی که از نقشه‌های ذهنی برای مطالعه، یادداشت برداری، مدیریت پروژه و ارائه استفاده می‌کنند، اغلب گواهی می‌دهند که این ابزار به آنها کمک می‌کند تا کنترل کامل وظایف را در دست بگیرند و بسیار منظم و خلاق بمانند.
- بررسی آسان: نقشه‌های ذهنی به‌گونه‌ای ساختار یافته‌اند که یک موضوع مرکزی با استفاده از شاخه‌ها به چندین ایده فرعی مرتبط متصل می‌شود. این رویکرد، بررسی اجمالی و دریافت یک نمای کلی سریع از نقشه ذهنی را آسان می‌کند. برخلاف یادداشت برداری خطی سنتی که در آن باید خط به خط بخوانید، می‌توانید به‌راحتی نقشه ذهنی را اجمالی بررسی کنید، کلیدواژه‌های مرکزی و فرعی را شناسایی کنید تا تمرکز نقشه ذهنی را بدانید.
معایب نقشه‌های ذهنی
- سردرگمی: نقشه‌های ذهنی شامل شناسایی ارتباطات معنادار بین ایده‌ها و مفاهیم هستند. ایده‌های زیادی می‌توانند هنگام نقشه‌برداری ذهنی ایجاد شوند و اگر کسی مسئولیت این فرآیند را بر عهده نگیرد، می‌تواند منجر به یک نقشه ذهنی بزرگ و پیچیده شود. خواندن چنین نقشه‌های ذهنی ضعیفی می‌تواند بسیار گیج‌کننده باشد.
- وقت گیر: این معضل معمولا برای افرادی که به‌تازگی نقشه‌برداری ذهنی را انجام می‌دهند، صدق می‌کند. هنگامی که برای اولین‌بار یک نقشه ذهنی ایجاد می‌کنید، زمانی‌که درحال تبادل اندیشه و تلاش برای ایجاد ارتباط بین ایده‌ها هستید، ممکن است زمان زیادی را از دست بدهید. بااین‌حال، به‌مرور زمان که نقشه ذهنی را در نظر می‌گیرید، به همه چیز دست می‌یابید و نقشه‌های ذهنی را در زمان کمتری ترسیم می‌کنید.
- محدودیت فضا: این معضل معمولا برای نقشه‌های ذهنی که به صورت دستی روی کاغذ ترسیم می‌شوند، صدق می‌کند. همان‌طور که سعی می‌کنید رشته بیشتری به نقطه مرکزی نقشه ذهنی ایجاد کنید، شاخه‌ها و زیرشاخه‌های بیشتری ایجاد می‌شود و نقشه طولانی‌تر می‌شود. اگر از کاغذ A4 استفاده می‌کنید و با دست طراحی می‌کنید، می‌تواند فضای زیادی را اشغال کند. بااین‌حال، با نرم افزار نقشه برداری ذهنی، می‌توانید مسئولیت نمودار را بر عهده بگیرید.
نحوه ترسیم نقشه ذهنی
نقشه‌های ذهنی همه کاره و قابل انطباق هستند و این کاملا به شما بستگی دارد که یک نقشه ذهنی را طوری ایجاد کنید که نیازهای منحصربه‌فرد شما را برآورده کند. در زیر، ما یک طرح کلی از نحوه ایجاد نقشه ذهنی خود را فهرست کرده ایم.
تصمیم بگیرید می‌خواهید روی کاغذ بکشید یا با نرم‌افزار ایجاد کنید
شما باید از قبل تصمیم بگیرید که می‌خواهید نقشه ذهنی را روی کاغذ ایجاد کنید یا با استفاده از نرم‌افزار ترسیم کنید. ترسیم نقشه ذهنی روی کاغذ محدودیت‌هایی دارد و بهتر است با نرم‌افزارهای نقشه‌برداری ذهنی این کار را انجام دهید. نقشه‌های ذهنی دیجیتال قابلیت اشتراک‌گذاری دارند و برای ارائه‌های حرفه‌ای عالی هستند.
ایده/موضوع اصلی نقشه ذهنی خود را مشخص کنید
چرا نقشه ذهنی ایجاد می‌کنید؟ پاسخ به این سوال به شما کمک می‌کند تا ایده اصلی نقشه ذهنی را که می‌خواهید ترسیم کنید، پیدا کنید.
هنگامی که ایده اصلی را مشخص کردید، تصویری را در مرکز بکشید تا ایده مرکزی نقشه ذهنی شما را نشان دهد. همچنین، در مرکز کلمه کلیدی را بنویسید که ایده اصلی را به بهترین شکل توصیف می‌کند.
ایده‌های فرعی اصلی را که مستقیماً بر ایده/مفهوم مرکزی تأثیر می‌گذارند، تعیین کنید
سپس، رشته سطح اول را مشخص کنید. اینها ایده ها/مفاهیمی هستند که مستقیما با ایده مرکزی مرتبط هستند. رشته‌های سطح اول را با استفاده از شاخه‌های منحنی ضخیم که از کلمه کلیدی مرکزی به اطراف پراکنده می‌شوند، نشان دهید. با استفاده از رنگ‌های مختلف برای هر شاخه، هر شاخه را با یک تصویر و کلمه کلیدی مرتبط توصیف کنید.
با کشیدن شاخه‌های بیشتر، رشته‌های بیشتری ایجاد کنید
ارتباطات سطح اول را تجزیه و تحلیل کنید و ایده‌های فرعی را که می‌توان از هر یک از شاخه‌های سطح اول استخراج کرد به‌دست آورید. این شاخه‌های جدید، رشته‌های سطح دوم هستند و از هر یک از شاخه های اصلی سرچشمه می‌گیرند. شاخه‌های سطح دوم را با رنگ‌های مختلف، تصاویر مناسب و کلمات کلیدی نشان دهید.
این فرآیند را تکرار کنید تا رشته‌های بیشتری ایجاد کنید و شاخه‌های سطح سوم و چهارم را بیشتر استخراج کنید. تا زمانی که ایده‌های فرعی را به پایان برسانید، به تعداد سطوح شاخه‌ای که مناسب می‌دانید ایجاد کنید.
اخذ گواهینامه ایزو معتبر
ایزوسیستم رویکردی نتیجه‌گرا برای پیاده‌سازی موثر سیستم‌های مدیریتی در سازمان‌ها و شرکت‌ها اتخاذ می‌کند. روش ساده و کاربردی پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریتی به سازمان‌ها و مشاغل مختلف کمک می‌کند تا کارایی و پایداری کسب و کار را افزایش دهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی انواع گواهینامه ایزو، پیاده‌سازی ایزو و همچنین اخذ ایزو می‌توانید از طریق شماره‌های ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با کارشناسان ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان با شما تماس خواهند گرفت.
