PRPs چیست؟ برنامه های پیش نیاز در صنایع غذایی و بهداشتی

PRPs چیست؟ برنامه‌های پیش‌نیاز مخفف Pre-Requisite Programs، برنامه‌ها و شیوه‌هایی هستند که برای پرداختن به نقش محیط در تولید محصولات غذایی ایمن اجرا می‌شوند. این برنامه‌ها، اگر با دقت و به روز بوده و به‌صورت مداوم اجرا گردند، تضمین‌کننده ایمنی، بهداشت، و کیفیت محصولات یا خدمات می‌شوند. در این مقاله با ما همراه باشید تا به‌صورت کامل با این مفهوم آشنا شویم.

آشنایی با برنامه های پیش نیاز PRPs (در صنایع غذایی و بهداشتی)

یکی ازشروط تامین سلامت جامعه ، تامین سلامت مواد غذایی می باشد. ازاین رو ایمنی مواد غذایی یکی از شاخص ها مهم توسعه می باشد.

مواد غذایی درهنگام توزیع وعرضه درمعرض آلودگی هایی که ناشی از عوامل بیولوژیک وشیمیایی می باشد هستند. جهت ایمنی وسلامت غذا کنترل فرآیندهای مختلف درکل پروسه زنجیره غذایی اززمان تولید مواد اولیه تامصرف نهایی امری بسیارمهم می باشد.

به همین جهت لازم است روش های کنترلی مناسب جهت ایمنی مواد غذایی به کار گرفته شود مانند کنترل آلودگی بهداشت موادغذایی ، شرایط بهداشتی، برنامه های پیش نیاز PRPS مخفف prerequisite program می باشد.

ارتباط HACCP با PRPs چیست؟

PRPs چیست؟ Prps یک روش و یا فرآیندی است که درجهت کنترل ایمنی موادغذایی درمقابل خطراتی ازقبیل خطرات بیولوژیکی ، شیمیایی ، فیزیکی یارادیولوژیکی به کاربرده می شود. کنترل آن میتواند خطرات تهدید کننده موادغذایی را کاهش ، پیشگیری و یا حذف کند.

به عبارتی PRPS به شرایطی که درجهت حفظ محیط بهداشتی و سالم درسرتاسر زنجیره غذایی ضروری است میگویند. سازمان جهانی بهداشت PRPS را این گونه تعریف کرده است : به شرطی که لازم است که قبل ودرطول پیاده سازی HACCP درجهت ایمنی مواد غذایی اجراشود. PRPS اساس اجرای هرچه موثرتر HACCP می باشد.

توسعه HACCP به کمک PRP 

برنامه های پیش نیاز یا PRP برای توسعه سیستم های موثر HACCP ضروری هستند. در تئوری، PRP به عنوان پایه و اساس این سیستم عمل می کند؛ هر چه پایه تاسیسات قوی تر باشد، برنامه ایمنی غذایی آن قوی تر است.

بنابراین، PRP شرایط محیطی و عملیاتی اولیه لازم برای تولید مواد غذایی ایمن و سالم را فراهم می کند. نکته کلیدی این است که این PRP ها نه تنها باید به خوبی مستند شده باشند، بلکه به درستی اجرا و نظارت شوند تا از انطباق در هر زمان، توسط کارکنان و بازدیدکنندگان به طور یکسان اطمینان حاصل شود.

فرم‌های مستندسازی Prps چیست؟

فرم‌های مستندسازی PRPs، ابزارهایی هستند که در طول اجرای این برنامه‌ها برای ثبت و نظارت بر مراحل مختلف استفاده می‌شوند. در محیط‌های صنعتی، مستندسازی برنامه‌های پیش‌نیاز برای حفظ کیفیت و ایمنی فرآیندها و محصولات بسیار حیاتی است.

اجزاء PRPs چیست؟

برنامه PRPS  دو جزء اصلی دارند :

• نوشتن برنامه که باید شامل سیاست‌گزاری ها،نحوه پایش،ثبت و یادداشت نمودن و بایگانی کردن باشد.
• اجرای برنامه که باید تمامی افراد درزمینه هدایت فعالیت ها ورسیدن به استاندارد مورد نیازآموزش لازم ببینند.

PRPS شامل آیتم‌هایی مانند: دریافت موارد کنترل شیمیایی، کنترل آلرژن، اصول تولیدمحصول خوب ( GMP )، ممیزی، کنترل آفات، تعمیر و نگهداری پیشگیرانه و ردیابی است.

موارد ذکر شده باتوجه به نوع مکان ممکن است تغییرکند. هرکارخانه باتوجه به سیاست های خود درمورد اینکه چه برنامه و آیتم هایی جهت پیاده سازی PRPS لازم است، تصمیم گیری میکند.

برنامه‌های پیش‌نیاز در سطح توزیع و عرضه

مهم‌ترین برنامه پیش نیاز درسطح توزیع وعرضه شامل موارد زیر است:

• طراحی بهداشت تاسیسات
• رعایت بهداشت محیط کار
• دفع و نابود سازی ضایعات
• مبارزه با جانوران موذی
• بهداشت کارکنان
• رعایت بهداشت ازتولید تاعرضه
• آموزش

مستندات فرم PRPs

فرم PRPs یکی از ابزارهای حیاتی در فرآیند مستندسازی و اجرای برنامه‌های پیش‌نیاز در صنایع مختلف است. این فرم، جزئیات مهمی از برنامه‌های پیش‌نیاز را شامل می‌شود و نقش اساسی در ثبت اطلاعات مربوط به اقدامات پیشگیرانه دارد. مستندات فرم PRPs شامل موارد زیر هستند:

1. تاریخ اجرا: ثبت تاریخ دقیق اجرای PRPs برای رصد زمانی اقدامات.
2. اطلاعات شخصی: نام و شناسه افراد مسئول اجرا.
3. مراحل اجرا: جزئیات مراحل و گام‌های اجرای PRPs با ذکر مسئولیت‌ها.
4. نتایج و رصد: ثبت نتایج و مشاهدات به‌دست آمده در هر مرحله با هدف ارزیابی کیفیت و ایمنی.
5. اقدامات تصحیحی: نقاط ضعف یا نقص‌ها که در حین اجرا شناسایی شده‌اند و اقدامات تصحیحی مورد نیاز.
6. امضاء مسئول: امضاء افراد مسئول به‌عنوان تایید اجرای صحیح PRPs.
7. نسخه و به‌روزرسانی: شماره نسخه فرم و تاریخ به‌روزرسانی آن.

این مستندات باعث می‌شود که اطلاعات مربوط به PRPs به‌صورت دقیق و سازمان‌یافته ثبت شده و در دسترس مراجعین قرار گیرد. توسعه و به‌روزرسانی مداوم این فرم‌ها نیز به‌منظور انطباق با تغییرات استانداردها و نیازهای صنعتی پیشنهاد می‌شود.

سوالاتی که در PRPs مطرح می‌شوند

نکات مهم هنگام نوشتن یک برنامه PRPs چیست؟ باید یک شکل پیشنهادی از انجام فعالیت ها درنظربگیریم که باید کنترل شود. دراین مرحه چندسوال مطرح می شود :

• چه چیزی: این برنامه جهت کنترل چه فعالیتی نوشته می شود به عنوان مثال جهت کنترل سالم سازی وتصفیه آب
• چگونه: این کنترل چگونه باید انجام انجام شود.
• چه وقت: هرچندوقت یک باراین کنترل باید انجام شود.
• چه کسی: چه کسی مسئول انجام این کنترل می باشد.
• کجا: مکانی که درآن عمل کنترل انجام می شود.

بعد از انجام این کنترل ها به یک سری مدارک دست پیدا می کنیم که در مواقع لزوم باید تغییر یابد و به روز شوند. اقدامات کنترلی جهت ازبین بردن خطرات باید در سطح زنجیره موادغذایی ازتوزیع تاعرضه به کارگرفته شود.

بنابراین مستندسازی دراین مرحله انجام می شود که این مستندات باید نحوه مدیریت فعالیت هایی که در برنامه به کار رفته را مشخص کنند. مستندسازی هم محصول و هم فرآیند را می تواند در برگیرد.

چک‌لیست PRPs چیست؟

PRP در کل زنجیره غذایی قابل استفاده است

ایزو ۲۲۰۰۲ (برنامه های پیش نیاز در مورد ایمنی مواد غذایی) شامل مشخصات فنی در نظر گرفته شده برای پشتیبانی از سیستم های مدیریت ایمنی مواد غذایی، کنترل خطرات ایمنی مواد غذایی و به ویژه پشتیبانی از گواهینامه ایزو ۲۲۰۰۰ است. این مشخصات فنی را می توان در تمام قسمتهای زنجیره غذایی برای پشتیبانی از سیستم های مدیریت فعلی آنها استفاده کرد.

PRP خطراتی است که باید کنترل شوند و لزوماً در برنامه HACCP یا جریان فرآیند کنترل نمی شوند. مانند کنترل آفات ، دفع مواد زائد و بهداشت پرسنل.

PRPهای نگهداری پیشگیرانه

PRP های نگهداری پیشگیرانه باید ثبت کنند که تجهیزات شما مسائل آلودگی ناشی از عدم نگهداری یا در طول فعالیت های تعمیر و نگهداری را نشان نمی دهد. طبق الزامات سختگیرانه PRP، سوابق مربوط به هر تعمیر، مواردی که قبل و بعد از تعمیر باید تمیز یا ضدعفونی شوند، و هرگونه بازرسی تجهیزات سیار و ابزار لازم برای مطابقت باید ثبت شوند.

این برنامه‌های بر زیرساخت‌ها، محوطه‌های بیرونی و مناطق پشتیبانی مانند اتاق‌های بخار و موتورخانه نیز نظارت می‌کنند. روش‌های GMP کارکنان تعمیر و نگهداری نیز یک PRP کلیدی برای اطمینان از آلوده نشدن سطوح تماس محصول و محصول در طول تعمیرات یا فعالیت‌های PM هستند.

آموزش کارکنان

آیا کارکنان شما می‌دانند که PRPs چیست؟ آموزش کارکنان یکی از حیاتی ترین برنامه های موجود در PRP است. بدون آموزش موثر کارمندان، هم برنامه HACCP و هم PRP شما در خطر هستند.

آموزش ایمنی مواد غذایی و بهداشت شخصی، آموزش خاص شغل و موضوعات اجباری طبق الزامات آموزشی واجد شرایط FSMA است. کارمندان باید در هنگام استخدام در خصوص ایمنی مواد غذایی، بهداشت شخصی و ویژگی‌های خاص شغل خود آموزش ببینند.

مفاهیم کلیدی آموزشی باید با یادآوری های بصری در سرتاسر مرکز تقویت شود و کارکنان را تشویق کند که ایمنی غذا و برنامه های HACCP را دنبال کنند.

جمع‌بندی

در پایان این مقاله، مشاهده می‌شود که برنامه‌های پیش‌نیاز (PRPs) با دستورالعمل‌ها، فرم‌ها و چک‌لیست‌های مستندسازی، نقش بسیار حیاتی در صنایع غذایی و دارویی ایفا می‌کنند. این برنامه‌ها، اگر با دقت و به روز بوده و به‌صورت مداوم اجرا گردد، تضمین‌کننده ایمنی، بهداشت، و کیفیت محصولات یا خدمات می‌شوند. فرم‌ها و چک‌لیست‌های prps به مدیران کمک می‌کنند تا به‌صورت سازمان‌یافته و موثر برنامه‌ها را اجرا و نظارت کنند. با رعایت این دستورالعمل‌ها و بهره‌مندی از ابزارهای مستندسازی، صنایع مختلف قادر خواهند بود تا به دقت ترتیبات پیشگیرانه را اجرا کرده و به بهبود کیفیت و ایمنی محصولات یا خدمات بپردازند.

سوالات متداول

در این مقاله بررسی کردیم که برنامه‌های پیش‌نیاز (PRPs) مجموعه‌ای از راهنماها و دستورالعمل‌های جزئی هستند که در صنایع مختلف، به خصوص در صنایع غذایی و دارویی، برای تضمین ایمنی و کیفیت محصولات یا خدمات به‌کار می‌روند. در ادامه به برخی سوالات متداول در این باره پاسخ می‌دهیم:

آیا برنامه‌های پیش‌نیاز به صورت یکسان در تمامی صنایع اجرا می‌شوند؟

در اکثر موارد برنامه‌های پیش‌نیاز باید با توجه به خصوصیات هر صنعت و فرآیند تنظیم شوند. ممکن است در برخی صنایع اقدامات خاصی نیاز باشد که در دیگران لازم نباشد.

نحوه اندازه‌گیری اثربخشی اجرای PRPs چیست؟

برای اندازه‌گیری تأثیربخشی PRPs، می‌توان از مؤشرهایی مانند نرخ آلودگی، بازخورد مشتریان و کیفیت محصولات استفاده کرد. معیارهای کلیدی عملکرد باید به‌صورت دوره‌ای ارزیابی شوند.

چه تفاوت‌هایی در دستورالعمل‌های PRPs برای صنایع غذایی و دارویی وجود دارد؟

تفاوت‌ها اغلب مرتبط با خصوصیات و نیازهای هر صنعت است. به‌طور مثال، در صنعت دارویی، الزامات مربوط به استانداردها و کنترل کیفیت بیشتر است.

ارتباط تکنولوژی و PRPs چیست؟

با استفاده از نرم‌افزارها و سیستم‌های مدیریت کیفیت، امکان مانیتورینگ بهتر و ثبت دقیق اطلاعات اجرای PRPs فراهم می‌شود. این تکنولوژی‌ها می‌توانند به بهبود انجام فرآیندها و اطمینان از پایبندی به استانداردها کمک کنند.

این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.