سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار (BCMS) و استانداردهای ایزو آن

نیاز به مشاوره دارید؟ با ما تماس بگیرید...

۰۲۳-۳۶۶۵۰ (۳۰ خط) ۰۲۳-۳۳۴۴۴۸۱۴

مشاوره رایگان

سفارش گواهینامه ایزو

سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار (BCMS) یک رویکرد سازمانی است که بر روی ادامه و تداوم عملکرد و فعالیت‌های یک سازمان در مواجهه با هرگونه مخاطره و اختلال تمرکز دارد. این مفهوم شامل برنامه‌ریزی، آمادگی، و اجرای استراتژی‌ها و فرآیندهایی است که از این اطمینان را به سازمان می‌دهد که می‌تواند در برابر هرگونه رخداد ناخواسته، از جمله حوادث طبیعی، حملات سایبری، یا مشکلات عملیاتی، عملکرد مناسب خود را حفظ کند.

سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار چیست؟

امروزه سازمان‌ها با مجموعه‌ای از چالش‌ها مثل حوادث طبیعی یا حملات سایبری و ویروس‌های جهانی مختلف روبرو هستند. در چنین زمان‌هایی داشتن قابلیت ادامه‌ی عملکرد یا توقف به موقع آن پس از وقوع یک رویداد مخرب بسیار حیاتی است. اینجاست که باید از سامانه مدیریت تداوم کسب و کار یا BCMS کمک بگیریم.

تداوم کسب‌وکار به قابلیت یک سازمان برای ادامه‌ی عملکرد بدون شکست یا با حداقل اختلال حین و پس از وقوع یک رویداد مخرب اشاره دارد. این فرایند شامل برنامه‌ریزی و آماده‌سازی پیشگیرانه برای اطمینان از ادامه‌ی کارکرد عملیاتی و ارائه‌ی خدمات به مشتریان است. اصول مدیریت تداوم کسب‌وکار معمولاً بر اساس استانداردها و رویکردهای مدیریتی معتبری مانند استاندارد ISO 22301 تعریف می‌شود.

اجزاء یک BCMS

مدیریت ریسک یک جزء کلیدی در سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار است، زیرا شامل شناسایی تهدیدها و آسیب‌پذیری‌های ممکن، ارزیابی احتمال و تأثیر آن‌ها و توسعه استراتژی‌هایی برای کاهش خسارت‌ها یا پاسخ موثر به تهدیدها می‌شود. به جز این، یک سیستم مدیریت تداوم کسب‌ و کار جامع معمولاً شامل چندین اجزاء مرتبط دیگر نیز است که عبارتند از:

• ارزیابی و تجزیه‌وتحلیل ریسک: شناسایی و ارزیابی تهدیدات و آسیب‌پذیری‌های بالقوه برای عملکرد سازمان.
• تجزیه‌وتحلیل اثرات بیزنس: ارزیابی عواقب پتانسیلی اختلالات بر عملکرد‌های کسب‌وکار و فرآیندهای اساسی.
• برنامه‌ریزی تداوم کسب‌وکار: توسعه استراتژی‌ها و رویه‌ها برای اطمینان از تداوم عملیاتی حین و پس از اختلال.
• مدیریت بحران: ایجاد پروتکل‌ها برای مدیریت بحران و ارتباط موثر با ذی‌نفعان.

فرایند پیاده‌سازی سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار

اقدامات مرتبط با فرایند پیاده‌سازی BCMS شامل تجزیه‌وتحلیل ریسک، برنامه‌ریزی بحران، تعیین نقاط قوت و ضعف سازمان و ایجاد راهکارهایی برای مواجهه با چالش‌های مختلف می‌شود. برخی از مراحل کلیدی این فرایند عبارت‌اند از:

• تعیین اهداف و دامنه: تعریف روشن اهداف و دامنه سیستم برای هماهنگی با اهداف کلی سازمان.
• ایجاد سیاست‌ها و رویه‌ها: توسعه سیاست‌ها و رویه‌هایی برای هدایت پیاده‌سازی و عملکرد.
• تخصیص منابع: تخصیص منابع لازم، از جمله نیروی کار، فناوری و مالیات، برای پشتیبانی از BCMS به طور موثر.

نقش استانداردهای ایزو در سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار

سازمان‌ها همواره به دنبال حفظ انعطاف‌پذیری و پیوستگی در برابر خطرات مختلف هستند. اجرای یکBCMS موثر برای دستیابی به این هدف بسیار حیاتی است. رعایت استانداردهای بین‌المللی تعیین شده توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) در خصوص تداوم کسب‌وکار، راه را به سمت موفقیت در این هدف هموار می‌کند.

استانداردهای ایزو راهنماها و بهترین روش‌ها برای سازمان‌ها فراهم می‌کنند تا سیستم‌های موثر مدیریت پیوستگی کسب‌وکار را برپا، اجرا و حفظ کنند. این استانداردها رویه‌ای سازمانی برای شناسایی خطرات پتانسیلی، ارزیابی ریسک‌ها و توسعه استراتژی‌هایی برای کاهش تأثیر اختلالات عملیات فراهم می‌کنند. با رعایت این استانداردها، سازمان‌ها می‌توانند سازگاری، قابلیت اطمینان و پیوستگی کسب‌وکار خود را افزایش دهند.

استانداردهای کلیدی ISO برای BCMS

چندین استاندارد ایزو ویژه سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار وجود دارد، که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

ISO 22301:2019

ایزو ۲۲۳۰۱ به‌طور خاص برای سیستم‌های مدیریت پیوستگی کسب‌وکار طراحی شده است. این استاندارد الزاماتی را برای برپایی، اجرا، حفظ و بهبود مداوم یک BCMS مشخص می‌کند. همچنین چارچوبی برای شناسایی عملیات‌های حیاتی، ارزیابی ریسک‌ها، توسعه طرح‌های پیوستگی و نظارت بر عملکرد بهینه فراهم می‌کند.

ISO 22313:2020

ایزو ۲۲۳۱۳ یک استاندارد تکمیلی است که راهنمایی‌هایی در مورد اجرای BCMS بر اساس الزامات مشخص‌شده در ISO 22301  ارائه می‌دهد. این استاندارد نکات عملی و توصیه‌هایی را برای سازمان‌ها فراهم می‌کند تا اطمینان حاصل کنند که سیستم مدنظر آن‌ها با اهداف استراتژیک‌شان همخوانی دارد.

ISO 22317:2015

ایزو ۲۲۳۱۷ بر دستورالعمل‌های تحلیل تأثیر کسب‌وکار (BIA) در چارچوب سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار تمرکز دارد. این استاندارد رویه ساختارمندی برای ارزیابی عواقب احتمالی اختلالات بر فعالیت‌ها حیاتی و اولویت‌بندی تلاش‌های بازیابی را فراهم می‌کند. با اجرایBIA ها، سازمان‌ها به دانش مفیدی درباره وابستگی‌های عملیاتی و نیازهای منابع خود می‌رسند.

ISO 22320:2018

ایزو ۲۲۳۲۰ الزامات مدیریت حوادث را در چارچوب مدیریت تداوم مشخص می‌کند. این استاندارد اصول و روندهایی را برای مدیریت حوادث به طور موثر، از جمله آمادگی، پاسخ و بازیابی مشخص می‌کند. با پیروی از رهنمودهای مشخص شده در ISO 22320، سازمان‌ها می‌توانند پروتکل‌های مدیریت حوادث قوی را برای کاهش تأثیر اختلالات بر عملیات و نهاده‌های خود ایجاد کنند.

مزایای رعایت استانداردهای ایزو در سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار

پیروی از استانداردهای بین‌المللی و شناخته‌شده ISO برای BCMS چندین مزیت برای سازمان‌ها به همراه دارد که عبارت‌اند از:

• اعتبار و اعتمادبه‌نفس بیشتر: نشان‌دهنده تعهد به کیفیت، قابلیت اطمینان و بهترین روش‌ها است و اعتمادبه‌نفس افراد در توانایی مدیریت اختلالات را بهبود می‌بخشد.
• افزایش انعطاف‌پذیری و پیوستگی: چارچوبی سازمانی برای شناسایی ریسک‌ها، توسعه استراتژی‌های کاهش اثرات مخرب و اجرای اقدام‌های پیشگیرانه برای اطمینان از پیوستگی عملیات را ارائه می‌دهد و در نتیجه تأثیر اختلالات بر عملیات را به حداقل می‌رساند.
• تطابق با مقررات و قوانین: به سازمان‌ها کمک می‌کند تا BCMS خود را با الزامات قانونی و استانداردهای صنعتی هماهنگ کنند.
• فرایندها و عملیات بهبود یافته: با رعایت راهنماها و الزامات استاندارد، سازمان‌ها می‌توانند تلاش‌های خود در راستای تداوم کسب‌وکار را بهینه‌تر کنند، بهبود کارایی را ارتقا بدهند و مراحل تکراری در عملیات را کاهش دهند.

چالش‌ها در اجرای استانداردهای ISO برای BCMS

با وجود مزایا بسیار استفاده از استانداردهای ایزو در سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار، اجرای این استانداردهای می‌تواند چالش‌هایی برای سازمان‌ها ایجاد کند که شامل موارد زیر هستند:

• محدودیت منابع: ایجاد و پیروی از استانداردهای ISO نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی در منابع است، از جمله نیروی انسانی، فناوری و آموزش، که ممکن است برای سازمان‌ها با بودجه محدود مشکلاتی ایجاد کند.
• پیچیدگی و قابلیت مقیاس‌پذیری: پیچیدگی استانداردهای ISO و کاربرد آن‌ها برای سازمان‌های مختلف از اندازه و صنعت می‌تواند اجرا را دشوار کند که نیازمند رویه‌های منطبق و راه‌حل‌های مقیاس‌پذیر است.
• مقاومت سازمانی و موانع فرهنگی: مقاومت در برابر تغییر، عدم پذیرش کارکنان و موانع فرهنگی درون سازمان می‌تواند مانع اجرا و پیاده‌سازی استانداردهای ISO برای BCMS شود، لذا استراتژی‌های موثر مدیریت تغییر و تلاش‌های ارتباطی لازم است.

جمع‌بندی

داشتن یک سیستم مدیریت تداوم کسب ‌و کار موثر برای سازمان‌ها بسیار حیاتی است تا اطمینان از ادامه‌ی عملکرد و پیوستگی در برابر مواجهه با مشکلات حفظ شود. استانداردهای ایزو نقش اساسی در برپایی و حفظ این سیستم‌های موثر مدیریتی دارند. با رعایت این استانداردهای بین‌المللی مانند ISO 22301، سازمان‌ها می‌توانند انعطاف‌پذیری خود را افزایش دهند، تأثیر اختلالات را به حداقل برسانند و پیوستگی عملیات را تضمین کنند. هر چند در حین فرآیند اجرا، ممکن است چالش‌هایی نیز پیش بیایند، اما مزایای پذیرش استانداردهای ISO نسبت به هزینه‌های آن بیشتر است.

سوال‌های متداول

تا اینجا با کلیت مدیریت تداوم آشنا شدیم و فهمیدیم سازمان‌ها با درک اجزاء یک BCMS، رفع چالش‌های پیاده‌سازی و انتخاب روش‌های موثر، می‌توانند به‌طور موثر با ریسک‌ها برخورد کرده و از عملکرد، شهرت و اعتماد ذی‌نفعان خود محافظت کنند. در ادامه به برخی سوالات متداول در این باره پاسخ می‌دهیم:

اخذ گواهینامه ایزو معتبر از ایزوسیستم

ایزوسیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB)، انواع گواهینامه‌های بین‌المللی ایزو (ISO) را برای سازمان‌ها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری صادر می‌کند. شرکت دانش بنیان خانه مدیران، ایزوسیستم را به‌عنوان برند تجاری خود ثبت کرده و از سال ۱۳۸۵ در حوزه ارائه خدمات مشاور مدیریت و صدور گوهینامه‌های بین‌المللی ایزو فعالیت می‌کند.

برای اخذ ایزو از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره‌های ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.

این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.