بند یک ایزو ۲۲۰۰۰ ورژن ۲۰۱۸: محدوده کاربرد (به همراه مثال عملی)
بند یک ایزو ۲۲۰۰۰ (محدوده کاربرد – Scope) با عنوان محدوده کاربرد، یکی از مهم‌ترین بخش‌های این استاندارد است که در تعیین و تعریف دقیق محدوده اعمال استاندارد در یک سازمان مورد توجه قرار می‌گیرد. محدوده کاربرد مشخص کننده حیطه وسیعی از عملیات و فعالیت‌هایی است که به وسیله این استاندارد تحت کنترل و مدیریت قرار می‌گیرند. این بخش، به تشریح دقیق فعالیت‌ها، فرآیندها، واحدها و شرایطی که تحت پوشش سیستم مدیریت ایمنی غذایی قرار می‌گیرند، می‌پردازد.
فهرست مطالب
استاندارد ISO 22000
استاندارد ایزو ۲۲۰۰۰ یک استاندارد بین‌المللی در حوزه مدیریت ایمنی و بهداشت غذا است. این استاندارد توسط سازمان بین‌المللی استانداردها (ISO) تهیه و منتشر شده است و مشخصات و الزاماتی را برای سیستم مدیریت ایمنی غذا در سطح سازمان‌های تولیدکننده و عرضه‌کننده محصولات غذایی تعیین می‌کند. علت اصلی موفقیت ISO 22000، قابلیت آن در کنترل و مدیریت کلیه فرایند ها و مراحل زنجیره تولید، فرآوری و عرضه مواد غذایی از مزرعه تا فرآوری در کارخانه، انبارش، بسته‌بندی و ارائه محصول نهایی است.
بند یک ایزو ۲۲۰۰۰
بندهای ایزو ۲۲۰۰۰ شامل ۱۰ مورد است. بند یک این استاندارد به عنوان «محدوده کاربرد» شناخته می‌شود. این بند، یکی از اولین و مهم‌ترین بخش‌های استاندارد است که به تعریف دقیق محدوده اعمال استاندارد در سازمان می‌پردازد. محدوده کاربرد به فعالیت‌ها، فرآیندها، واحدها و شرایطی که تحت پوشش سیستم مدیریت ایمنی غذایی قرار می‌گیرند، اشاره دارد.
این محدوده باید به گونه‌ای تعیین شود که تمامی مسائل مرتبط با ایمنی غذایی در سازمان به دقت در آن در نظر گرفته شده و تضمین شود که فعالیت‌ها به طور کامل در قالب سیستم مدیریت ایمنی غذایی قابل اداره و کنترل هستند. همچنین باید طوری باشد که همه افراد در سازمان از تعهدات و مسئولیت‌های خود در اجرای استاندارد آگاه باشند و تمامی ارکان و فعالیت‌های مرتبط با ایمنی غذایی را به صورت یکپارچه و مدون مدیریت کند.
اهمیت بند یک ایزو ۲۲۰۰۰
تعیین محدوده کاربرد طبق بند یک استاندارد ۲۲۰۰۰ در سازمان‌ها بسیار حیاتی است. این محدوده تعیین می‌کند که کدام بخش‌ها و فعالیت‌های سازمان در برنامه‌ها و فرآیندهای استاندارد قرار خواهند گرفت. این امر باعث می‌شود که تمامی اعضای سازمان با دقت و صراحت در مورد انتظارات و مسئولیت‌های خود در اجرای استاندارد آگاه شده و اینکه تمامی فعالیت‌ها به طور صحیح و مطابق با معیارهای ایمنی غذایی است، تضمین می‌شود.
مراحل بند یک ایزو ۲۲۰۰۰
تعیین محدوده کاربرد ایزو ۲۲۰۰۰ از مراحلی پیچیده و مهم تشکیل شده است. ابتدا، باید فعالیت‌ها و فرآیندهای مرتبط با زنجیره تأمین غذا در سازمان شناسایی شوند. سپس، ارزیابی دقیقی از خطرات و موازین ایمنی غذایی موجود در هر یک از این فعالیت‌ها انجام می‌شود. بعد از آن، مشخص می‌شود که کدام فرآیندها و فعالیت‌ها نیاز به کنترل و مدیریت بیشتری دارند و در نهایت، محدوده کاربرد به طور دقیق تعیین می‌شود و در یک سند رسمی ثبت می‌گردد.
نحوه پیاده‌سازی بند یک ایزو ۲۲۰۰۰
برای پیاده‌سازی الزامات بند یک استاندارد، ابتدا باید یک تیم متخصص از اعضای سازمان تشکیل داده شود که با توجه به دانش و تجربه‌های خود، بتوانند به طور دقیق فعالیت‌ها، فرآیندها و مناطق مورد نظر را شناسایی و تعیین کنند. سپس، این تیم باید با استفاده از روش‌های مناسب و با همکاری تمامی اعضای سازمان، محدوده کاربرد را به طور دقیق و کامل تعیین کند و در سندی رسمی ثبت نماید. در صورت لزوم این تیم مسئول ارتقاء و به‌روزرسانی محدوده کاربرد استاندارد ۲۲۰۰۰ نیز می‌باشد.
چالش‌ها و راه‌حل‌ها
تعیین محدوده کاربرد ممکن است با چالش‌هایی از جمله عدم شناخت دقیق فعالیت‌ها و فرآیندها، مشکلات در ارتباط و هماهنگی بین اعضای تیم و مشکلات مربوط به تعیین خطرات و موازین ایمنی غذایی مواجه شود. برای حل این چالش‌ها، توصیه می‌شود که تیم مسئول، برنامه‌ریزی دقیق و جلسات مکرر برای بررسی و بحث در مورد موضوع انجام دهد. از دانش و تجربیات متخصصان در این زمینه نیز بهره ببرد.
مثال عملی از نحوه پیاده‌سازی بند یک ایزو ۲۲۰۰۰
یک شرکت تولیدکننده مواد غذایی که در زمینه تولید لبنیات فعالیت می‌کند، تصمیم می‌گیرد استاندارد ایزو ۲۲۰۰۰ را برای بهبود ایمنی غذایی محصولات خود اجرا کند. در ادامه نحوه استفاده از بند یک ایزو ۲۲۰۰۰ یا تعیین زمینه کاربرد در این شرکت را بررسی می‌کنیم:
- شناسایی فعالیت‌ها و فرآیندها: تیم مدیریتی، با همکاری تمامی بخش‌های مختلف شرکت، فعالیت‌ها و فرآیندهای مرتبط با تولید لبنیات را شناسایی می‌کند. این فرایندها شامل فرآیندهای مختلف مانند تهیه مواد اولیه، فرآوری، بسته‌بندی، نگهداری و انبارداری محصولات است.
- ارزیابی خطرات و موازین ایمنی غذایی: پس از شناسایی فعالیت‌ها، تیم مسئول ایمنی غذایی، با ارزیابی دقیقی از خطرات مختلفی که ممکن است در هر فرآیند وجود داشته باشد، به موازین ایمنی غذایی توجه می‌کند. این خطرات مرتبط با آلودگی‌های میکروبی، فیزیکی و شیمیایی می‌شوند.
- تعیین محدوده کاربرد: با توجه به فعالیت‌ها و فرآیندهای شناسایی شده، محدوده کاربرد شرکت طبق بند یک ایزو ۲۲۰۰۰ تعیین می‌شود. این محدوده شامل تمامی فرآیندها، انتقالات، انبارها و اقدامات مرتبط با ایمنی غذایی است که تحت کنترل و نظارت سیستم قرار می‌گیرند.
- ثبت و به‌روزرسانی محدوده کاربرد: محدوده کاربرد برای سیستم مدیریت ایمنی غذایی در یک سند رسمی ثبت می‌شود. همچنین، در صورت بروز تغییراتی در فعالیت‌ها یا فرآیندها، به‌روزرسانی می‌شود تا همیشه با تغییرات سازمان همگام باشد.
این مثال نشان می‌دهد که تعیین دقیق محدوده کاربرد چگونه به بهبود ایمنی غذایی محصولات و ارتقاء کیفیت فرآیندهای تولیدی کمک می‌کند.
جمع‌بندی
محدوده کاربرد بند یک ایزو ۲۲۰۰۰ نقش بسیار مهمی در ایجاد و اجرای سیستم مدیریت ایمنی غذایی در سازمان‌ها دارد. با تعیین دقیق و کامل این محدوده، اطمینان حاصل می‌شود که تمامی فعالیت‌ها و فرآیندهای مرتبط با ایمنی غذایی به طور صحیح و مطابق با استانداردهای مربوطه انجام می‌شوند. ریسک‌های مرتبط با سلامتی مصرف‌کنندگان نیز محدود می‌گردد.
سوالات متداول
در این مقاله با اهمیت محدوده کاربرد استاندارد آشنا شدیم. این بند در ایزو ۲۲۰۰۰ از اهمیت بسیاری برخوردار است و نقش مهمی در اجرای موثر و موفق سیستم مدیریت ایمنی غذایی در سازمان‌ها دارد. تعیین دقیق محدوده کاربرد باعث می‌شود که تمامی فعالیت‌ها به طور کامل تحت کنترل و نظارت قرار بگیرند. همچنین اطمینان حاصل شود که استانداردها و معیارهای ایمنی غذایی به درستی اجرا می‌شوند. در ادامه به برخی سوالات متداول در این باره پاسخ می‌دهیم:
محدوده کاربرد به تعریف دقیقی از فعالیت‌ها، فرآیندها، واحدها و شرایطی اشاره دارد که تحت پوشش سیستم مدیریت ایمنی غذایی قرار می‌گیرند. این محدوده اهمیت زیادی دارد زیرا تعیین محدوده کاربرد باعث می‌شود که تمامی فعالیت‌ها به طور کامل تحت کنترل و نظارت قرار گیرند. از تضمین اینکه استانداردها و معیارهای ایمنی غذایی به درستی اجرا می‌شوند، نیز اطمینان حاصل شود.
بله، در صورتی که تغییراتی در سازمان، فرآیندها و فعالیت‌ها رخ دهد که تأثیری بر ایمنی غذایی داشته باشد، محدوده کاربرد باید مطابق با این تغییرات به‌روزرسانی شود.
برای تعیین محدوده کاربرد، ابتدا باید فعالیت‌ها و فرآیندهای مرتبط با زنجیره تأمین غذا شناسایی شوند. سپس، با ارزیابی دقیقی از خطرات و موازین ایمنی غذایی موجود در هر یک از این فعالیت‌ها، محدوده کاربرد به طور دقیق تعیین می‌شود.
اگر محدوده کاربرد به درستی تعیین نشود، احتمال وقوع خطرات و ریسک‌های مرتبط با ایمنی غذایی افزایش می‌یابد. این می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند حوادث غذایی، تعلیق یا لغو محصولات و از دست دادن اعتماد مصرف‌کنندگان شود.
اخذ گواهینامه ایزو معتبر
ایزوسیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB)، انواع گواهینامه‌های بین‌المللی ایزو (ISO) را برای سازمان‌ها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری صادر می‌کند. شرکت دانش بنیان خانه مدیران، ایزوسیستم را به‌عنوان برند تجاری خود ثبت کرده و از سال ۱۳۸۵ در حوزه ارائه خدمات مشاور مدیریت و صدور گوهینامه‌های بین‌المللی ایزو فعالیت می‌کند.
برای اخذ ایزو از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره‌های ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.
این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.
ایزوسیستم برترین مرکز صدور مدارک بین المللی ایزو و دارنده مجوز سازمان صنعت، معدن و تجارت می باشد.
هشدار: مراقب نیش مراکز بدون مجوز رسمی در حوزه ی خدمات مشاوره و صدور گواهینامه های ایزو باشید!
