مهندسی ارزش
مهندسی ارزش چیست؟
مهندسی ارزش به روش سیستماتیک بهبود ارزش محصولی که یک پروژه تولید می‌کند اشاره دارد. در تجزیهوتحلیل یک سرویس، سیستم یا محصول، همچنین تعیین بهترین راه برای مدیریت عملکردهای مهم و درعین‌حال کاهش هزینه از این روش استفاده می‌کنند.
به بررسی محصولات جدید یا موجود در مرحله طراحی به‌منظور کاهش هزینه‌ها و افزایش عملکرد، مهندسی ارزش می‌گویند. در این روش، ارزش یک کالا را به‌عنوان مقرون‌به‌صرفه‌ترین روش برای تولید، بدون حذف هدف آن تعریف می‌کنند.
این روش را اغلب پس از تکمیل فرایند طراحی انجام می‌دهند، اما اگر قبل از پیاده‌سازی طراحی انجام شود، به کارشناسان امکان استفاده از مواد و روش‌های جایگزین را میدهد.
بررسی اجمالی
اکثر پروژه‌های مهندسی ارزش رویکرد تیمی را انتخاب می‌کنند، جایی که کارشناسان موضوع با هم همکاری می‌کنند تا روش ارزش را اجرا کنند. مهندسی ارزش یک رویکرد سیستماتیک و سازمان‌یافته برای عملکردهای ضروری در یک پروژه با کمترین هزینه ارائه میدهد.
ارزش را به‌عنوان نسبت تابع به هزینه تعریف کرده‌اند. یک کسب‌وکار می‌تواند با کاهش هزینه یا بهبود عملکرد به ارزش یک محصول بیفزاید. اکثر شرکت‌ها از مهندسی ارزش به‌عنوان یک استراتژی کاهش هزینه استفاده می‌کنند که در آن عملکرد اساسی محصول در روند بهبود ارزش حفظ می‌شود.
درک مهندسی ارزش
از منظر بازاریابی، مهندسی ارزش را برای طراحی یک محصول استفاده می‌کنند تا قبل از منسوخ شدن آن، برای مدت‌زمان مشخصی دوام بیاورد. معمولاً، زمانی که انتظار می‌رود محصولی از نظر سبکی یا عملی در مدت‌زمان مشخصی منسوخ شود، سازنده از مهندسی ارزش برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها استفاده می‌کند.
درحالی‌که محصول را می‌توان با استفاده از قطعات با کیفیت بالا طراحی کرد، مهندسی ارزش به تولیدکنندگان اجازه میدهد تا از اجزای جایگزین کم هزینه‌ای استفاده کنند که در عین حفظ هدف فرایند تولید، از تحمیل هزینه‌های غیرضروری به آن جلوگیری کنند. درواقع سازنده از قطعات ارزان‌تری استفاده می‌کند که هم طول عمر محصول را برآورده می‌کنند و هم هدف اصلی فرایند را حفظ می‌کنند.
تاریخچه مهندسی ارزش
مفهوم مهندسی ارزش را در دهه ۱۹۴۰ در جنرال الکتریک و در میانه جنگ جهانی دوم تکامل بخشیدند. در طول جنگ، مهندس لارنس مایلز و دیگران به دلیل کمبود مزمن مواد خام، قطعات و نیروی کار ماهر، جایگزین‌های قابل قبولی را تهیه کردند که هزینه‌های تولید را بدون به خطر انداختن عملکرد محصولات کاهش دهد.
این مهندسان آنچه را که به‌عنوان یک حادثه آغاز شده بود، به یک فرایند سیستماتیک تبدیل کردند که نه‌تنها هزینه تولید را کاهش داد، بلکه محصولات نهایی یا عملکرد بهتری تولید کرد. مهندسان نام این تکنیک را «تحلیل ارزش» یا همان مهندسی ارزش گذاشتند.
نسبت عملکرد به هزینه
مایلز ارزش محصول را به‌عنوان نسبت دو عنصر تعریف کرد: عملکرد به هزینه. عملکرد یک آیتم، کار خاصی است که برای انجام آن طراحی شده است و معیار هزینه، به هزینه کالا در طول چرخه عمر آن اشاره دارد. نسبت عملکرد به هزینه نشان میدهد که ارزش یک محصول را می‌توان با بهبود عملکرد یا کاهش هزینه آن افزایش داد. در مهندسی ارزش، هزینه‌های مربوط به تولید، طراحی، نگهداری و جایگزینی در تحلیل لحاظ می‌شود.
ارزش محصول = عملکرد / هزینه
برای مثال، در نظر بگیرید که می‌خواهید یک محصول فناوری جدید طراحی کنید و چرخه عمر دوساله را برای آن تخمین زدید؛ بنابراین محصول را با کم‌هزینه‌ترین مواد و منابعی طراحی می‌کنید که تا پایان چرخه عمر محصول کار کند و در هزینه تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی نیز صرفه‌جویی کنید. این نمونه‌ای از بهبود ارزش با کاهش هزینه‌ها است.
یک شرکت تولیدی دیگر ممکن است تصمیم بگیرد با به حداکثر رساندن عملکرد یک محصول با حداقل هزینه، ارزش‌افزوده ایجاد کند. در این مورد باید عملکرد هر جزء از آیتم‌ها را ارزیابی کند تا تجزیهوتحلیل دقیقی از هدف محصول ایجاد شود.
نقش مهندسی ارزش
مهندسی ارزش به فرایند طراحی یک محصول برای اطمینان از به حداکثر رساندن ارزشی که مشتری دریافت می‌کند می‌گویند. این یک فعالیت دقیق برای ایجاد تعادل بین عملکردهای محصول همراه با ملاحظات مالی آن است. به‌طورکلی، مهندسی ارزش تلاش می‌کند تا منافعی را که مصرف‌کننده دریافت می‌کند و درعین‌حال هزینه‌ها را به حداقل می‌رساند، افزایش دهد.
چرا مهندسی ارزش مهم است؟
مهندسی ارزش فرایندی است برای حصول اطمینان از به حداکثر رساندن رضایت مشتری و سودمندی یک محصول. جایگزینی مواد و فرایند بدون درنظرگرفتن کاربرد، هزینه یا عملکرد، ممکن است باعث شود تا محصول جایگاه خود را در بازار از دست بدهد. مهندسی ارزش مهم است؛ زیرا شرکت را مجبور می‌کند تا برنامه‌های آینده خود را برای به حداکثر رساندن سود ارزیابی کند.
مراحل مهندسی ارزش
مهندسی ارزش را اغلب به شش مرحله تقسیم می‌کنند. این مراحل از جمع‌آوری داده‌های مرتبط تا طراحی گزینه‌های جایگزین برای دیدن اینکه مدیریت در مورد تغییرات بالقوه چه فکری می‌کند، متغیر است. در ادامه با هر یک از مراحل به‌صورت مختصر آشنا می‌شویم:
۱- جمع‌آوری اطلاعات
این مرحله، جمع‌آوری اطلاعات و اصلاح اهداف پروژه را شامل می‌شود. داده‌ها را جمع‌آوری و تجزیهوتحلیل می‌کنند و از اطلاعات به‌دست‌آمده برای نهایی کردن اولویت‌های پروژه و زمینه‌های بهبود استفاده می‌کنند.
مهندسی ارزش با تجزیهوتحلیل چرخه عمر محصول شروع می‌شود. این مرحله پیش‌بینی تمام هزینه‌ها و فرایندهای مربوط به تولید، فروش و توزیع یک محصول را شامل می‌شود؛ همچنین شامل شناسایی روش‌هایی است که تیم برای ارزیابی پیشرفت پروژه استفاده خواهد کرد.
مهندسان ارزش اغلب این ملاحظات را به مجموعه‌داده‌های قابل‌مدیریت‌تر تقسیم می‌کنند. علاوه بر ارزش‌های مالی تعیین‌شده، فرایندها یا عناصر را در امتداد طرح تولید محصول اولویت‌بندی می‌کنند و به انتظارات مربوط به زمان، نیروی کار یا سایر منابع به‌عنوان اطلاعاتی برای مراحل مختلف تولید نیاز دارند.
۲- تجزیهوتحلیل تابع
مرحله تجزیهوتحلیل تابع، تعیین عملکردهای پروژه و شناسایی آن‌ها برای هر عنصر تحت ارزیابی را شامل می‌شود. تابع به‌عنوان اهداف مجموعه‌ای تعریف می‌شود که از طریق اجرای یک عنصر یا مجموعه‌ای از عناصر به دست می‌آیند.
هر یک از عملکردهای شناسایی شده را برای تعیین اینکه آیا بهبودهایی وجود دارد و آیا عملکرد جدیدی موردنیاز است، تجزیهوتحلیل می‌کنند. تابع باید تاحدامکان غیراختصاصی باشد تا بتواند گزینه‌های متعددی که عملکرد ارائه شده توسط پروژه را انجام می‌دهند، بررسی کند.
اکنون باتوجه‌به اینکه انتظارات اصلی برای محصول را مستند کردند، زمان آن رسیده است که تیم مهندسی ارزش راه‌های جدید و متفاوتی را برای توسعه محصول در نظر بگیرد. این شامل آزمودن رویکردهای جدید، ریسک‌کردن در مورد چیزهایی که قبلاً انجام نشده‌اند، یا به‌کارگیری خلاقانه فرایندهای موجود به روشی جدید است.
مهندسین ارزش با استفاده از این ایده‌های خلاقانه، دوباره تصور می‌کنند که محصول چگونه ایجاد و توزیع می‌شود. نمونه‌هایی از تفکر خلاق ممکن است شامل تغییر مواد مورداستفاده، تغییر طراحی محصول، حذف ویژگی‌های اضافی، انعطاف‌پذیری یا تغییر ترتیب فرایند تولید باشد.
۳- فاز خلاق
فاز خلاق، از مرحله تحلیل عملکرد پیروی می‌کند و راه‌های مختلف برای انجام عملکردهای شناسایی شده در مرحله تحلیل عملکرد را بررسی می‌کند. با وجود انبوهی از ایده‌ها که اکنون روی میز است، زمان آن رسیده که تصمیم بگیرید کدام یک معقول هستند و کدام یک غیرمعقول. هر ایده را اغلب از نظر مزایا و معایب ارزیابی می‌کنند.
به‌عنوان‌مثال، یک تغییر واحد ممکن پنج مزیت جدید ایجاد کند. بااین‌حال، انجام این کار توزیع به کشوری را که شرکت بیشترین کالا را به آن صادر می‌کند غیرقانونی کند. در این مورد، ایجاد جایگزینی عقلانی نیست.
۴- ارزیابی
در مرحله ارزیابی، محاسن و معایب هر یک از راه‌حل‌ها و جایگزین‌های پیشنهادی از مرحله خلاقیت را فهرست می‌کنند. تیم باید همه مزایا و معایب را به‌صورت کلی تشریح کند.
تیم تجزیهوتحلیل ماتریس وزنی را برای گروه‌بندی و رتبه‌بندی گزینه‌ها انجام میدهد و بهترین گزینه‌ها برای بررسی در مرحله بعدی انتخاب می‌شوند. پس از رتبه‌بندی ایده‌ها، بهترین آن‌ها را انتخاب کرده و بیشتر مورد تجزیهوتحلیل قرار می‌دهند. این بخش، پیش‌نویس طرح‌های مدل، جزئیات تغییرات و تأثیرات آن‌ها، تولید پیش‌بینی‌های مالی تجدیدنظر شده، طراحی مجدد تصاویر فیزیکی، و ارزیابی عملکرد کلی تغییر را پوشش میدهد.
هنگام تجزیهوتحلیل تغییرات، به محدودیت‌ها و ملاحظات جدول زمانی توجه کنید، به‌خصوص اگر سایر بخش‌ها تحت‌تأثیر برنامه‌ها یا تغییرات ضرب‌الاجل منفی قرار بگیرند.
۵- توسعه
مرحله توسعه شامل انجام یک تجزیهوتحلیل عمیق از بهترین جایگزین‌ها برای تعیین نحوه اجرای آن و هزینه‌های مربوطه است. بررسی هر گزینه ممکن است شامل ایجاد طرح‌ها، برآورد هزینه و سایر تحلیل‌های فنی باشد. اعضای تیم، یک برنامه اجرایی برای پروژه تدوین می‌کنند تا فرایندی را که باید در اجرای توصیههای نهایی دنبال شود، تشریح کنند.
سپس زمان آن رسیده است که بهترین ایده‌ها را به مدیریت بالاتر یا هیئت‌مدیره ارائه دهیم تا در نظر گرفته شود. اغلب بیش از یک ایده ارائه می‌کنند تا گروه تصمیم‌گیرنده بتواند گزینه‌های جایگزین را در نظر گرفته و مقایسه کند.
مهندسی ارزش نیازمند افزایش ارزش هر محصول است؛ بنابراین، ارائه‌ها باید با این که این تغییر چه سودی برای شرکت خواهد داشت آغاز و پایان یابد؛ همچنین باید شامل جدول زمانی اصلاح شده، پیش‌بینی‌های مالی، نقشه‌ها و ریسک‌ها باشد.
۶- ارائه
مرحله ارائه جایی است که تیم با مدیریت و سایر ذی‌نفعان برای ارائه گزارش نهایی خود ملاقات می‌کند. تیم موظف است یافته‌های خود را با استفاده از گزارش‌ها، نمودارهای جریان و سایر مواد به تصمیم‌گیرندگان ارائه کند تا آن‌ها را متقاعد کند که ایده‌های نهایی از مرحله توسعه باید اجرا شوند.
گزارش نهایی به‌عنوان رکوردی از دستاوردهای تیم در طول مطالعه و خلاصه‌ای از مشورت‌ها و یافته‌های تیم عمل می‌کند؛ همچنین می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مرجع برای شرکت در پروژه‌های آینده عمل کند.
همان‌طور که مدیریت تأیید می‌کند که با تغییرات به جلو حرکت کند، مدیریت ارزش از یک عمل نظری به فرایند اجرای مدیریت تغییر کمک می‌کند. هنگامی که تغییرات پیشنهادی را پذیرفتند، تیم‌های جدید تشکیل می‌شوند و حوزه‌های نظارتی به آن‌ها اختصاص می‌یابد. رهبران تیم مهندس ارزش اغلب با تغییرات درگیر می‌شوند تا آنچه را که تنظیم می‌شود و نحوه همسویی انتظارات با واقعیت‌های جدید نظارت کنند.
انواع ارزش
هنگام انجام مهندسی ارزش، تحلیلگران اغلب باید نحوه تعریف «ارزش» را در نظر بگیرند. به‌هرحال ممکن است تصور مشتری از یک محصول را با مشتری دیگر بر اساس ارزش اختصاص‌داده‌شده کالا به او مقایسه کنند. به‌طورکلی، چهار نوع اصلی ارزش وجود دارد که مهندسی ارزش آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد:
۱- ارزش مصرفی
ارزش مصرفی را با ویژگی‌های کالا تعیین می‌کنند. این ویژگی‌ها مشخص می‌کنند که محصول قادر به انجام چه کاری است، چگونه استفاده می‌شود و هدفش چیست. این ارزش به‌شدت با تمایز محصول مرتبط است.
ارزش استفاده از یک محصول را هدف اصلی مهندسی ارزش می‌دانند. به‌عنوان‌مثال، اگر یک نوع کفش به‌اندازه کافی از پای کسی محافظت نکند، ارزش استفاده کمی دارد یا اصلاً ارزش ندارد. بدون ارزش استفاده، محصولات در نهایت شکست خواهند خورد؛ زیرا هیچ هدفی ندارند.
۲- ارزش هزینه
با فرض اینکه ارزش مصرف تولیدی خوبی داریم، اکنون زمان آن است که در نظر بگیریم چگونه می‌توانیم آن کالا را تولید کنیم. برای تولید یک کفش باکیفیت به نیروی کار باتجربه برای ساخت، مواد خام مخصوص فراوری شده برای تولید و کنترل کیفیت برتر برای ایمنی مصرف‌کننده نیاز داریم.
تمام متغیرهایی که در بالا ذکر کردیم علاوه بر افزایش کیفیت، موجب افزایش هزینه محصول نیز می‌شوند؛ شرکت باید چگونگی تعادل معادله کیفیت و هزینه را نیز ارزیابی کند.
۳- ارزش ارج‌نهادن
درحالی‌که ارزش استفاده، منفعت فیزیکی یک محصول را توصیف می‌کند، مصرف‌کنندگان ممکن است ارزش محصول را نیز مدنظر داشته باشند. به‌عنوان‌مثال ممکن است یک مارک معروف بیشتر از کیفیت کار، توجه مشتری را جلب کند. ارزش احترام اغلب مثبت است و با شهرت برند ارتباط دارد.
۴- ارزش مبادله‌ای
آخرین و کوچک‌ترین جزء ارزش، به توانایی یک محصول برای مبادله مربوط می‌شود. با معرفی حمل‌ونقل بین‌المللی و تجزیهوتحلیل زنجیره تأمین، اکنون تقریباً محصولات را در مدت‌زمان معقولی به مصرف‌کننده می‌رسانند.
بااین‌حال، یک مهندس ارزش باید چگونگی توزیع محصول و ویژگی‌های فیزیکی را که باعث می‌شود کالا به‌راحتی خرید یا معامله شود را تسهیل کند. اگر خرید یا دریافت کالا برای مصرف‌کنندگان مشکل باشد، ممکن است ارزش آن از بین برود.
مهندسی ارزش در مقابل تحلیل ارزش
از مهندسی ارزش اغلب قبل از ساخت یک محصول استفاده می‌کنند، اما تحلیل ارزش تکنیکی است که برای تجزیهوتحلیل محصول موجود استفاده می‌شود. تحلیل ارزش اغلب بررسی مجموعه‌ای از هزینه‌ها و منافع موجود باهدف افزایش ارزش آن را برعهده دارد. از مهندسی ارزش به‌طورکلی برای کمک به تولید استفاده می‌کنند، درحالی‌که تجزیهوتحلیل ارزش، بیشتر در بخش تجارت یا فروش مورداستفاده قرار گیرد.
اگرچه اغلب این دو اصطلاح را به‌جای یکدیگر مورداستفاده قرار می‌دهند، اما همان‌طور که اشاره کردیم مهندسی ارزش عملی است برای جلوگیری از هزینه‌های غیرضروری یا ارزش ناقص درحالی‌که تجزیهوتحلیل ارزش، عمل حذف هزینه‌ها یا اجزای ارزش منفی را انجام میدهد. تغییراتی که در پاسخ به تجزیهوتحلیل ارزش ایجاد کردند، ممکن است در طول مراحل مختلف طول عمر یک محصول باشد، درحالی‌که مهندسی ارزش فقط در مرحله اولیه محصول رخ میدهد.
جمع‌بندی
همان‌طور که بررسی کردیم، مهندسی ارزش یکی از ابزارهای مدیریتی است که سازمان‌ها در دهه‌های اخیـر مورداستفاده قرار داده‌اند و عبارت است از مجموعـه تکنیک‌های سیـستماتیک و کاربردی که برای ایجاد تناسب بین کارکرد و هزینـه استفاده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که جنبه‌های کیفی سیـستم از قبیـل ایمنـی، قابلیـت اطمینـان و طول عمـر مفید محصول را حفظ کند. این روش همچنین شـرایط را بـرای ذهـن متخصـصین به‌منظور ایجاد ایده‌های بکر و باارزش و نیز خلاقیت در راستای اصلاح سیستم فراهم می‌کند.
اخذ گواهینامه ایزو معتبر
ایزوسیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB) اقدام به صدور گواهینامه‌های بین‌المللی ایزو (ISO) برای شرکت‌ها، سازمان‌ها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری می‌کند. ایزوسیستم برترین مرکز اخذ گواهینامه ایزو با مجوز رسمی سازمان صنعت، معدن و تجارت در رتبه یک شرکت‌های مشاور مدیریت و واحد برتر فنی و مهندسی در کل کشور قرار دارد.
برای اخذ ایزو می‌توانید از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره‌های ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.
این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.
