نقطه سفارش و موجودی اطمینان + دانلود نمونه فرم نقطه سفارش

نقطه سفارش و موجودی اطمینان دو پارامتر مهم از برنامه‌ریزی تولید هستند. برنامه ریزی تولید یکی از بخش‌های اصلی در واحدهای صنعتی تولیدکننده است. اگر یک شرکت بخش برنامه‌ریزی تولید و کنترل‌موجودی نداشته باشد با مشکلاتی نظیر کمبود مواد اولیه تولید، عدم تحویل به موقع سفارشات و مشکلات اخذ سفارش دچار می‌شود.

نقطه سفارش و موجودی اطمینان

در نظر بگیرید که شرکتی برای تولید یک محصول نیازمند تعدادی قطعه باشد. این شرکت قطعات را از تامین‌کنندگانی خارج از شرکت تهیه می‌کند. اگر تحویل یک قطعه از زمان ثبت سفارش ۱۰ روز زمان ببرد بسیار پر ریسک خواهد بود که پس از اتمام موجودی انبار تازه اقدام به ثبت سفارش نماید.

نقطه سفارش و موجودی اطمینان، سطحی از موجودی یک کالاست که وقتی میزان کالا در انبار به آن حد می‌رسد باید حتما برای سفارش دادن محصول جدید اقدام کرد. به عبارت دیگر این نقطه بهترین زمان برای سفارش خرید موجودی است.

موجودی اطمینان چیست؟

موجودی اطمینان به موجودی مازاد انبار می‌گویند که برای مواقع اضطراری، مانند مواقعی که زنجیره تأمین با مشکل مواجه ‌شود، از آن استفاده می‌کنند. این پارامتر در واقع راهی برای حفظ سطح موجودی انبار است. با حفظ این سطح مطمئن حتی در مواقعی که تأمین موجودی به تأخیر بیفتد، خط تولید شما متوقف نخواهد شد. این حداقل موجودی انبار، بر اساس یک فرمول ساده قابل‌محاسبه است.

فرمول محاسبه موجودی اطمینان

محاسبه موجودی اطمینان از روش‌های مختلفی امکان‌پذیر است. بسیاری از فرمول‌های پیشرفته وجود دارد که امکان دستیابی به سطوح موجودی اطمینان دقیق‌تر و کارآمدتر را فراهم می‌کند. تفاوت روش‌های مختلف در این است که پارامترهایی مؤثر در محاسبه تغییر می‌کنند و دقت محاسبه افزایش پیدا می‌کند. اما رایج‌ترین و ساده‌ترین روش محاسبه موجودی اطمینان در ادامه ذکر شده است:

(میانگین استفاده روزانه*میانگین زمان انجام سفارش) – (حداکثر استفاده روزانه*حداکثر زمان انجام سفارش) = موجودی اطمینان

نقطه سفارش مجدد (ROP) چیست؟

نقطه سفارش مجدد یا ROP مخفف Reorder Point است و حداقل سطح موجودی کالا در انبار را نشان می‌دهد که در آن نقطه باید منابع اولیه را سفارش دهید تا از خالی‌شدن انبار جلوگیری کنید. ROP تابعی از کمیت در طول زمان است و به خرید موجودی برای پر کردن انبار اشاره دارد.

ROP همیشه برای هر مورد جداگانه محاسبه می‌شود. این محاسبه شامل زمان تحویل، میزان تقاضا یا مصرف و سطح موجودی ایمنی آن است. از آنجایی که همه اینها متغیرهای پویا هستند، ROP یک کالا، بسته به تغییرات در زنجیره تأمین، شرایط بازار، تأمین‌کنندگان انتخاب شده و غیره می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

فرمول محاسبه نقطه سفارش

میزان موجودی اطمینان برای محاسبه نقطه سفارش یک پارامتر ضروری است. فرمول اصلی برای محاسبه نقطه سفارش کاملاً ساده است که در ادامه بررسی می‌کنیم.

(نرخ استفاده روزانه* زمان انجام سفارش) + موجودی اطمینان = نقطه سفارش مجدد

عوامل مؤثر در نقطه سفارش

برای درک بهتر مدل ROP، اجازه دهید به بخش‌های جداگانه‌ای که فرمول را تشکیل می‌دهند با جزئیات بیشتری نگاه کنیم

زمان انجام سفارش

زمان انجام سفارش و تحویل نشان‌دهنده مدت زمانی است که بر حسب روز طول می‌کشد تا اقلام پس از ثبت سفارش در دسترس قرار گیرند؛ بنابراین بخش مهمی از محاسبه ROP است و به جلوگیری از سقوط سطح موجودی به زیر خط ایمنی کمک می‌کند.

نرخ استفاده روزانه

نرخ فروش یا تولید یا نرخ تقاضا نیز برای هر کالا متفاوت است و تابعی از مصرف در طول زمان است. معمولاً میانگین استفاده روزانه یا میانگین فروش در روز یک کالا است. ارزش نرخ فروش یا تولید نیز باید تاحدامکان دقیق باشد تا اطمینان حاصل شود که محاسبه نقطه سفارش مجدد قابل‌اعتماد است.

موجودی اطمینان

موجودی اطمینان تعداد اقلامی است که شرکت‌ها در انبار نگه می‌دارند تا از کمبودهایی که ممکن است به دلیل تغییرات ناگهانی در عرضه و یا تقاضا رخ دهد، محافظت کنند. در صورت تأخیر در تحویل کالا و یا افزایش سریع و غیرقابل‌پیش‌بینی میزان مصرف به هر دلیلی، موجودی اطمینان کمبود اقلام را پوشش می‌دهد.

مزایای استفاده از نقطه سفارش مجدد

همان‌طور که گفتیم مدل ROP یک ابزار تصمیم‌گیری ساده است که می‌تواند به بهینه نگه‌داشتن سطح موجودی و جلوگیری از خالی‌شدن انبار کمک کند. برخی از مزایای بالقوه استفاده از نقاط سفارش مجدد عبارت‌اند از:

کاهش هزینه‌ها: ROP ‌ها با نگه‌داشتن سطوح موجودی نزدیک به سطوح بهینه خطر ریزش موجودی انبارها را کاهش می‌دهند و علاوه‌برآن به کاهش احتمال انباشته‌شدن تصادفی اقلام نیز کمک می‌کنند. انباشت بیش از حد ممکن است به دلایل زیادی برای یک کسب‌وکار مضر باشد که مهم‌ترین آنها افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و نگهداری است.

صرفه‌جویی در زمان: نقاط سفارش مجدد مؤثر به تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان این امکان را می‌دهد تا قطعات فرایند تکمیل انبار را خودکار کنند. این امر نیاز به درخواست‌های سفارش مجدد دائمی را به حداقل می‌رساند و سایر چک‌لیست‌های دستی را کوتاه می‌کند و در نتیجه روند خرید کلی، سریع‌تر می‌شود.

افزایش فرصت کسب‌وکار: منابع موجود بیشتر به معنای افزایش توانایی برای پاسخگویی به سرمایه‌گذاری‌های جدید یا به‌روزرسانی زیرساخت‌های حیاتی در صورت نیاز است؛ بنابراین، حفظ سطح موجودی قابل‌اطمینان می‌تواند به افزایش فرصت‌های تجاری منجر شود.

معایب نقطه سفارش مجدد

ROPها تلاش می‌کنند تا با استفاده از داده‌های تاریخی آینده را پیش‌بینی کند. ازاین‌جهت، آنها در مقایسه با سیستم‌های پیشرفته‌تر مانند برنامه‌ریزی نیازمندی‌های مواد، دارای معایب اساسی هستند. در اینجا برخی از محدودیت‌های این سیستم را بررسی می‌کنیم:

روش‌شناسی پیچیده: رویکرد نقطه سفارش مجدد به‌خودی‌خود از روش‌های پیش‌بینی پیشرفته استفاده نمی‌کند یا محدودیت‌های تولید را به جز دردسترس‌بودن مواد در نظر نمی‌گیرد. استفاده از آن‌ها ممکن است زمان‌بر باشد؛ زیرا هنگامی که تغییرات در زنجیره تأمین یا تقاضای مشتری رخ می‌دهد نیاز به ارزیابی مجدد دائمی دارند.

عدم کاربرد برای عملیات تولیدی پیچیده: نقاط سفارش مجدد، وابستگی بین اقلام مختلف یا گردش کار تولید را در نظر نمی‌گیرند؛ بنابراین ROPها به‌عنوان تنها روش برای تعیین دقیق برنامه‌های سفارش مجدد یا تولید برای چندین آیتم، خطوط تولید موازی و عملیات پیچیده نامناسب هستند.

استاندارد ایزو ۹۰۰۱ و نقطه سفارش و موجودی اطمینان

همانطور که ذکر کردیم یکی از بخش‌های مهم یک شرکت بخش برنامه‌ریزی تولید و کنترل موجودی آن بوده و محاسبات مربوط به نقطه سفارش یک پارامتر کلیدی در این بخش است. یک شرکت تولیدی که مایل به اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ می‌باشد حتما باید یک سیستم مناسب سفارش کالا بر مبنای نقطه سفارش و موجودی اطمینان داشته باشد.

نمونه فرم نقطه سفارش و موجودی اطمینان برای یک شرکت تولیدی

امروزه نرم‌افزارهای حرفه‌ای برای برنامه‌ریزی تولید، کنترل تولید و محاسبه و مدیریت نقاط سفارش نگارش شده و شرکت‌ها می‌توانند این امور را به صورت حرفه‌ای و کامل بر مبنای فناوری اطلاعات انجام دهند. همچنین برخی از شرکت‌ها با توجه به نوع تولید و انتظارات خود از سیستم کنترل تولید و موجودی اقدام به نگارش نسخه اختصاصی نرم‌افزار برای خود روی آورده‌اند.

اما ساده ترین و حداقل مستندات برای نقطه سفارش و موجودی اطمینان می‌تواند به صورت دستی آماده شود. در ادامه یک نمونه فرم نقطه سفارش و موجودی اطمینان برای یک شرکت تولیدی در سیستم ایزو ۹۰۰۱ قابل دانلود می‌باشد:

دانلود یک نمونه فرم نقطه سفارش و موجودی اطمینان