بند یک ایزو ۱۴۰۰۱ ورژن ۲۰۱۵: محدوده کاربرد (به همراه مثال عملی)
بند یک ایزو ۱۴۰۰۱ (محدوده کاربرد – Scope) مشخص میکند که این استاندارد چه جنبههایی از محیطزیست و عملکرد محیطی یک سازمان را پوشش میدهد. به عبارت دیگر، این بند تعیینکننده دامنه فعالیت سازمان شامل فعالیتها، محصولات و خدماتی که محیطزیست را تحت تأثیر قرار میدهد است.
فهرست مطالب
استاندارد ISO 14001
استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ یک استاندارد جهانی است که برای بهبود عملکرد زیستمحیطی سازمانها تدوین شده است. این استاندارد به سازمانها کمک میکند تا عواقب محیطی فعالیتهای خود را شناسایی کرده و راهحلهایی برای کاهش این تأثیرات منفی پیادهسازی کنند.
استفاده از ایزو ۱۴۰۰۱ برای سازمانها مزایا زیادی از جمله کاهش آسیبهای محیطزیستی، کاهش پسماندها، بهبود روابط عمومی و افزایش رقابتپذیری را به همراه دارد. این استاندارد، سازمانها را بهعنوان شرکتهای مسئول و دوستدار محیطزیست معرفی میکند.
بند یک ایزو ۱۴۰۰۱ (محدوده کاربرد – Scope)
بندهای ایزو ۱۴۰۰۱ شامل ۱۰ مورد است. بند یک این استاندارد به سازمانها کمک میکند تا مسئولیت اجتماعی و زیستمحیطی خود را بهبود بخشند و عملکرد خود را بهبود دهند. تعیین محدوده کاربرد یکی از مراحل اساسی در ایجاد سیستم مدیریت زیستمحیطی بر اساس ISO 14001 است. این تعیین محدوده مشخص میکند که سازمان کدام فعالیتها، محصولات و خدمات خود را در ارتباط با محیطزیست مدیریت میکند و به چه شکلی این مسائل را پایش و ارزیابی میکند. اهداف و تدابیر محیطی سازمان نیز بر اساس این تعیین محدوده کاربرد تدوین میشوند.
اهمیت بند یک ایزو ۱۴۰۰۱
بند یک ISO 14001 در تعیین محدوده کاربرد و مدیریت محیطزیست برای سازمانها بسیار اهمیت دارد. این بند میتواند به بهبود مستمر عملکرد محیطی سازمانها کمک کند. سازمانها به کمک تعیین محدوده کاربرد میتوانند:
- شناسایی تاثیرات محیطی: فعالیتها و عملکردهایی که تاثیر محیطی دارند را به دقت شناسایی کنند. این اطلاعات، اساسی برای مدیریت تأثیرات محیطی و کاهش آنهاست.
- تمرکز بر اهداف محیطی: اهداف و تدابیر محیطی خود را به دقت تعیین کنند. این تعیین اهداف میتواند به بهبود عملکرد و کاهش تأثیرات مخرب سازمان بر محیط کمک کند.
- تدوین سیاستهای محیطی: سیاستها و استراتژیهای محیطی خود را تدوین کنند. این سیاستها به سازمانها کمک میکنند تا مسائل محیطی را در سطح استراتژیک مدیریت کنند.
- پایش و ارزیابی بهبود مستمر: فعالیتهای محیطی خود را به دقت پایش و ارزیابی کنند. این ارزیابیها اساسی برای بهبود مستمر عملکرد محیطی و تطبیق با تغییرات زیستمحیطی هستند.
- مسئولیت اجتماعی و حسننیت: مسئولیت اجتماعی خود در حفاظت از محیطزیست را تقویت کنند. این اقدامات میتوانند به تقویت ارتباطات با جامعه و مشتریان منجر شوند.
مراحل تعیین محدوده کاربرد
تعیین محدوده کاربرد طبق بند یک ایزو ۱۴۰۰۱ اساسی برای مدیریت محیطزیست و اداره تأثیرات محیطی است و به سازمانها این امکان را میدهد تا عملکرد محیطی خود را بهطور مستمر بهبود دهند. مراحل تعیین محدوده کاربرد (Scope) در استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ شامل مراحل زیر میشوند:
- شناسایی فعالیتها (Identification of Activities): این مرحله ابتدایی است و باید تمامی فعالیتها و عملکردهای سازمان که ممکن است بر محیطزیست تأثیر داشته باشند شناسایی شوند. این شناسایی باید جامع و دقیق باشد.
- ارزیابی تأثیر (Assessment of Impact): بعد از شناسایی، باید تأثیر هر یک از این فعالیتها بر محیط ارزیابی شود. این ارزیابی شامل تعیین نوع و میزان تأثیر فعالیت بر محیطزیست میشود.
- تعیین محدوده (Determination of Scope): سپس مشخص میشود که کدام فعالیتها و عملکردها در محدوده کاربرد استاندارد قرار میگیرند. این مرحله تعیین محدوده نهایی را انجام میدهد.
- تدوین مستندات (Documentation): مراحل تعیین محدوده کاربرد باید به دقت در مستندات و سیاستنامهها به ویژه در دستورالعملها و فرآیندهای سازمان ثبت شوند تا همه اعضای سازمان در جریان باشند.
- پایش و ارزیابی (Monitoring and Evaluation): پس از تعیین محدوده، باید فرآیند پایش و ارزیابی برای تأیید رعایت مقررات و بهبود مستمر عملکرد محیطی در محدوده کاربرد راهاندازی شود.
مثال عملی از نحوه پیادهسازی بند یک ایزو ۱۴۰۰۱
در ادامه با یک مثال بررسی میکنیم که چگونه بند یک ISO 14001 میتواند به سازمانها کمک کند تا عملکرد محیطی خود را مدیریت کرده و به بهبود شرایط محیطزیست و کاهش تأثیرات منفی خود بر آن بپردازند. نحوه پیادهسازی بند یک استاندارد در یک کارخانه تولید خودرو شامل موارد زیر است:
- شناسایی محدوده کاربرد (Scope): کارخانه تولید خودرو ابتدا شناسایی میکند که فعالیتهای آن شامل تولید خودروها، تستهای کیفیت، مونتاژ، تولید قطعات و تأمین مواد اولیه است و این فعالیتها بر محیطزیست تأثیر میگذارند.
- ارزیابی تاثیر: سپس، کارخانه تولید خودرو تاثیر هر یک از این فعالیتها بر محیطزیست را ارزیابی میکند. بهعنوانمثال، تولید خودروها ممکن است باعث مصرف بیشتر انرژی و انتشار گازهای گلخانهای شود.
- تعیین محدوده: بر اساس ارزیابیهای انجام شده، کارخانه تصمیم میگیرد که محدوده کاربرد برای بند یک ایزو ۱۴۰۰۱ چه چیزهایی را شامل شود. در این مثال، محدوده شامل تمامی فعالیتهای مرتبط با تولید خودروها و مراحل مونتاژ و تست محصولات میشود.
- تدوین اهداف محیطی: بر اساس تعیین محدوده کاربرد، کارخانه اهداف محیطی خود را تدوین میکند. بهعنوانمثال، آنها ممکن است اهدافی برای کاهش مصرف انرژی یا کاهش انتشار گازهای گلخانهای تعیین کنند.
- پایش و ارزیابی: کارخانه بهطور دورهای پایش و ارزیابی اهداف محیطی خود را انجام میدهد تا اطمینان حاصل کند که فعالیتهای مرتبط با محدوده کاربرد به درستی مدیریت میشوند.
- بهبود مستمر: کارخانه تلاش میکند را در عملکرد محیطی خود بهبود مستمر ایجاد کند.
جمعبندی
بند یک ایزو ۱۴۰۰۱ یا تعیین محدوده کاربرد (Scope) یک بخش بسیار مهم از این استاندارد است که به سازمانها کمک میکند تا محیطزیست خود را بهبود دهند. تعیین این محدوده میتواند بهبود عملکرد محیطی و افزایش مسئولیت اجتماعی سازمانها را تسریع کند.
سوالات متداول
در این مقاله بررسی کردیم که تعیین محدوده کاربرد به سازمانها کمک میکند تا بهبود عملکرد زیستمحیطی خود را مدیریت کنند و مسئولیت اجتماعی خود را افزایش دهند. در ادامه به برخی از سوالات متداوب در این باره پاسخ میدهیم:
محدوده کاربرد با شناسایی تمامی فعالیتها و مناطقی که بر محیطزیست تاثیر دارند و ارزیابی تاثیر آنها تعیین میشود.
تعیین محدوده کاربرد به سازمانها کمک میکند تا تمرکز بر فعالیتهای محیطی مهمتر داشته باشند و اهداف محیط زیستی را به دقت تعیین کنند.
بله، تعیین محدوده کاربرد در ایزو ۱۴۰۰۱ یک الزام است و به سازمانها کمک میکند تا محیطزیست خود را مدیریت کنند و مسئولیت اجتماعی خود را بهبود دهند.
مراحل تعیین محدوده کاربرد شامل شناسایی فعالیتها، ارزیابی تاثیر و تعیین محدوده است.
اخذ گواهینامه ایزو معتبر
ایزوسیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB)، انواع گواهینامههای بینالمللی ایزو (ISO) را برای سازمانها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری صادر میکند. شرکت دانش بنیان خانه مدیران، ایزوسیستم را بهعنوان برند تجاری خود ثبت کرده و از سال ۱۳۸۵ در حوزه ارائه خدمات مشاور مدیریت و صدور گوهینامههای بینالمللی ایزو فعالیت میکند.
برای اخذ ایزو از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق شمارههای ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.
این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.
نیاز به مشاوره دارید؟ با ما تماس بگیرید...
۰۲۳-۳۳۴۴۴۸۱۴ایزوسیستم برترین مرکز صدور مدارک بین المللی ایزو و دارنده مجوز سازمان صنعت، معدن و تجارت می باشد.
هشدار: مراقب نیش مراکز بدون مجوز رسمی در حوزه ی خدمات مشاوره و صدور گواهینامه های ایزو باشید!
