ایزو ۱۷۰۲۰ (استاندارد اعتبارسنجی نهادهای بازرسی)

ایزو ۱۷۰۲۰ توسط کمیته بین‌المللی ISO برای ارزیابی انطباق (CASCO) تهیه شده است. این استاندارد بین‌المللی با هدف ارتقاء اطمینان به نهادهای بازرسی منتشر شده است. نهادهای بازرسی باید جهت انطباق موارد بازرسی‌شده با مقررات، استانداردها، مشخصات، طرح‌های مورد بازرسی یا قراردادها ارزیابی‌هایی را انجام دهند.

ایزو ۱۷۰۲۰ چیست؟

آیا می‌دانستید سازمان‌های بازرسی که کیفیت و قابلیت اطمینان محصولات و خدمات شرکت‌ها را ارزیابی می‌کنند، خودشان برای انجام بازرسی نیاز به گواهینامه نظارتی دارند؟ این استاندارد تحت عنوان ISO/IEC 17020:2012 شناخته می‌شود که صلاحیت نهادهای بازرسی و بی‌طرفی و سازگاری فعالیت‌های بازرسی آن‌ها را تضمین می‌کند.

ایزو ۱۷۰۲۰ یک ارزیابی انطباق است که شامل الزامات برای انواع مختلف ارگان‌هایی است که بازرسی، بررسی و ارزیابی ریسک را انجام می‌دهند. این استاندارد بین‌المللی طیف وسیعی از فعالیت‌های سازمان‌های بازرسی را پوشش می‌دهد که عبارت‌اند از:

• بررسی مواد، محصولات، تأسیسات، کارخانه‌ها، فرایندها، رویه‌های کاری یا خدمات.
• تعیین انطباق خدمات و محصولات بررسی‌شده با الزامات مربوطه.
• گزارشی از نتایج فعالیت‌های انجام شده در دو مرحله فوق به مراجعین و مسئولین.

اهداف استاندارد ایزو ۱۷۰۲۰

پارامترهای بازرسی ایزو ۱۷۰۲۰ شامل موضوعاتی از قبیل کمیت، کیفیت، ایمنی، تناسب با اهداف و تداوم حفظ ایمنی تاسیسات یا سیستم‌ها می‌باشند. الزامات عمومی ای که این نهادها باید با آن انطباق داشته باشند تا خدمات آن‌ها توسط مشتریان و مراجع نظارتی پذیرفته شود در این استاندارد بین‌المللی آورده شده است. این استاندارد بین المللی می تواند به عنوان یک سند مورد نیاز برای اعتباربخشی یا ارزیابی فعالیت های بازرسی مورد استفاده قرار گیرد.

این مجموعه از الزامات را می توان در مورد بخشهای خاص تفسیر کرد. طرح اعتبار سنجی برای این نهادها شناخت رسمی از درستی و قابلیت اطمینان خدمات یک سازمان بازرسی را فراهم می کند. اجرای صحیح ISO 17020 برای نگهداری کلی ماشین آلات، کارخانه ها، ابزارها، زیرساخت ها، فرآیندها و سیستم ها بسیار مهم است. اعتباربخشی نهادهای بازرسی، بر صلاحیت فنی سیستم مدیریت کیفیت نظارت می کند و دستورالعمل هایی را برای دستیابی به فرآیندهای بازرسی مداوم و دقیق ارائه می دهد.

استاندارد بین المللی ایزو ۱۷۰۲۰ حاوی الزامات مربوط به صلاحیت دستگاه های انجام بازرسی و بی طرفی و ثبات فعالیت های بازرسی آنها است. این استاندارد در مورد نهادهای بازرسی از نوع A ، B یا C مطابق با استاندارد بین المللی اعمال می شود و در مورد هر مرحله از بازرسی صدق می کند.
توجه: مراحل بازرسی شامل مرحله طراحی، بررسی نوع، بازرسی اولیه، بازرسی در هنگام ارایه خدمات یا نظارت است.

بازرسی چیست؟

بازرسی یعنی بررسی یک محصول، فرآیند، خدمات، نصب یا طراحی آنها و تعیین تطابق آن با الزامات خاص یا الزامات عمومی. به بیانی بررسی دقیق محصولات (طراحی و کیفیت)، خدمات، فرآیندها یا دستگاهها و ماشین آلات “بازرسی” نامیده می شود که برای تعیین انطباق اشیا در برابر الزامات معین نیز استفاده می شود.
فعالیتهای بازرسی عموما با انجام تست ها و صدور گواهی نامه ها همپوشانی دارند وقتی که دارای ویژگیهای مشترک باشند. اما یک تفاوت مهم در این است که بسیاری از انواع بازرسی، شامل قضاوت های حرفه‌ای برای تعیین صلاحیت در برابر الزامات عمومی است، به همین دلیل مراکز بازرسی به صلاحیت لازم برای انجام این کار نیاز دارند.

تولیدات یا محصولات

منظور نتیجه یک فرایند است و شامل چهار دسته از محصولات عمومی ذکر شده در  ISO 9000:2005  است:

• خدمات (به عنوان مثال حمل و نقل)
• نرم افزار (به عنوان مثال برنامه رایانه، فرهنگ لغت)؛
• سخت افزار (به عنوان مثال موتور، قسمت مکانیکی)؛
• مواد فرآوری شده (به عنوان مثال روان کننده).

بسیاری از محصولات، متعلق به دسته های مختلف محصولات عمومی هستند. این که آن محصول جزو کدام دسته از خدمات، نرم افزارها، سخت افزارها یا مواد پردازش شده باشد بستگی به عنصر غالب دارد.

تفاوت ایزو ۱۷۰۲۰ و ایزو ۹۰۰۱ چیست؟

ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۷۰۲۰ در بسیاری از الزامات مشابه هم هستند؛ اما به‌عنوان دو استاندارد جدا تعریف شده‌اند و کاربردهای متفاوتی نیز دارند. ISO 17020 یک استاندارد ضروری برای سازمان‌هایی است که به دنبال انجام بازرسی از مراکز مختلف است. اما گواهینامه ISO 9001 یک استاندارد بین‌المللی برای سیستم‌های مدیریت کیفیت است که سازمان‌ها برای نشان‌دادن توانایی خود در ارائه محصولات و خدماتی که الزامات مشتریان و مقررات را برآورده می‌کنند، از آن استفاده می‌کنند.

الزامات گواهینامه ایزو  ۱۷۰۲۰

گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۰ دارای همان سطح الزامات سری ISO/IEC 17000، مانند ISO/IEC 17025 (برای آزمایشگاه‌های تست و کالیبراسیون)،  ISO/IEC 17065 (برای نهادهای ارزیابی انطباق) است. این استاندارد موارد مربوط با توانایی نهادهای اعتباربخشی برای مدیریت بی‌طرفی، تضاد منافع، صلاحیت فنی سازمان، خدمات و فرایندهای بازرسی را بررسی می‌کند.

iso 17020 نکاتی را برای قضاوت‌های حرفه‌ای در حین انجام بازرسی‌ها، به‌ویژه هنگام ارزیابی انطباق با الزامات عمومی به نهادهای اعتباربخشی و سازمان‌های صدور گواهینامه آموزش می‌دهد. مجموعه الزاماتی که باید توسط سازمان‌های بازرسی انجام شود به پنج گروه عمده طبقه‌بندی می‌شود:

1. الزامات عمومی که شامل بی‌طرفی، استقلال و حفظ اسناد محرمانه است.
2. الزامات ساختاری که شامل نیازهای اداری و سازمان و مدیریت است.
3. منابع موردنیاز که شامل پرسنل، امکانات و تجهیزات و پیمانکاری فرعی است.
4. الزامات فرایند که شامل روش‌های بازرسی، رسیدگی به اقلام و نمونه‌های بازرسی، سوابق بازرسی و فرایندهای شکایات و تجدیدنظر است.
5. الزامات سیستم مدیریت که شامل مستندات سیستم مدیریت، کنترل اسناد سوابق، ممیزی داخلی و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه است.

فرایند صدور گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۰

فرایند اعتباربخشی بر اساس آخرین دستورالعمل‌های ISO/IEC است و توسط همکاری بین‌المللی اعتبارسنجی آزمایشگاهی (ILAC) و انجمن بین‌المللی اعتباربخشی (IAF) به رسمیت شناخته‌شده است. گواهینامه اعتبار ۱۷۰۲۰ یک فرایند متوالی شامل چندین مرحله بازرسی است که شامل نظارت، ممیزی و تأیید QMS می‌شود. مراحل کلی صدور گواهینامه این استاندارد به شرح زیر است:

• بررسی دقیق و تجزیه‌وتحلیل شکاف برای هر پارامتر بازرسی تعیین‌شده.
• آموزش الزامات به کلیه سطوح کارکنان قبل از اعمال استاندارد
• راهنمایی در مورد اسنادی که باید دنبال شوند، مانند پارامترهای بازرسی، و رویه‌های عملیاتی استاندارد (SOP)
• اقدامات اصلاحی و همچنین بازدیدهای بعدی
• حسابرسی داخلی توسط مشاور
• ممیزی خارجی توسط نهاد اعتباربخشی
• ارزیابی و رفع انطباق‌ها و همچنین عدم انطباق‌ها به ترتیب اولویت
• تأیید اعتبار و صدور گواهی
• نظارت و ارزیابی مجدد انطباق

اهمیت یک سیستم مدیریت کیفیت مستند

ایزو ۱۷۰۲۰ به‌عنوان یکی از استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت مزایای زیادی را برای شما به همراه می‌آورد. از جمله این مزایا می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• شناسایی جهانی و حرکت: اعتبار ۱۷۰۲۰ توسط ILAC و IAF به رسمیت شناخته شده است که تصویر بهتری از سازمان‌های بازرسی برای خدمات بازرسی با کیفیت بالا در بازار جهانی ایجاد می‌کنند.
• صلاحیت فنی افراد و فرایندها: اعتبارسنجی صلاحیت فنی، سیستم‌های مدیریت کیفیت سازمان‌های بازرسی را برای قضاوت و نتایج بازرسی قابل‌اعتماد می‌کند.
• تجهیزات و نتایج قابل‌اعتماد: راهنمایی و کنترل بهتری را برای سوابق نگهداری و بازرسی تجهیزات ارائه می‌دهد که منجر به نتایج بازرسی‌های بی‌طرفانه و قضاوت مناسب می‌شود.
• صرفه‌جویی در هزینه و کاهش ریسک: نیاز به بازرسی یا کار مجدد را کاهش می‌دهد، بنابراین زمان و پول ازدست‌رفته در طول بازرسی‌ها را کاهش می‌دهد.
• اعتماد و رضایت مشتری: سازمان‌های بازرسی را به سمت قضاوت‌های بی‌طرفانه و ثبات در فرایند بازرسی راهنمایی می‌کند. این امر باعث افزایش اعتماد مشتری به سیستم مدیریت کیفیت و نتایج نهایی می‌شود.

جمع‌بندی

ISO/IEC 17020 الزامات مشابهی با سیستم‌های مدیریت کیفیت سازمانی مانند ISO 9001 یا سری ISO/IEC 17000 دارد؛ اما بیشتر بر توانایی سازمان‌ها برای مدیریت بی‌طرفانه و شایستگی فنی افراد، فرایندهای بازرسی و تجهیزات دارد.

یک بازرسی معتبر، خدمات فنی شایسته، نتایج قابل‌اعتماد مداوم، کاهش هزینه‌ها و کاهش خطرات را تضمین می‌کند و در نشان‌دادن اینکه محصولات، تجهیزات، ساختارها و سیستم‌ها با مشخصات موردنیاز مطابقت دارند، کلیدی است. دولت‌ها و صنایع در سراسر جهان به طور فزاینده‌ای به استفاده از خدمات بازرسی معتبر نیاز دارند.

اعتبارسنجی توسط الزامات ایزو ۱۷۰۲۰ به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا یکپارچگی، قابلیت اطمینان، شایستگی فنی و انطباق با شیوه‌های خوب شناخته‌شده بین‌المللی را ثابت کنند.

مشاوره رایگان اخذ ایزو

جهت مشاوره رایگان، اخذ و پیاده سازی در رابطه با ایزوی مورد نظر می توانید فرم اخذ ایزو را تکمیل نمایید تا مشاورین ما با شما تماس بگیرند.همچنین می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره های ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ تماس حاصل فرمایید.

این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.