SPC چیست؟ کنترل فرایند آماری

نیاز به مشاوره دارید؟ با ما تماس بگیرید...

۰۲۳-۳۶۶۵۰ ۰۲۳-۳۳۴۴۴۸۱۴

مشاوره رایگان

سفارش گواهینامه ایزو

SPC چیست؟ کنترل فرایند آماری یا SPC مخفف عبارت Statistical Process Control است. این روش استاندارد صنعتی را به‌عنوان یک روش آماری کنترل کیفیت تعریف کردند تا داده‌ها را از اندازه‌گیری‌ پارامترهای مربوط به محصول و فرایند، جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل کند.

SPC چیست؟ کنترل فرایند آماری

SPC چیست؟ کنترل فرایند آماری یا SPC مخفف عبارت Statistical Process Control است. این روش استاندارد صنعتی را به‌عنوان یک روش آماری کنترل کیفیت تعریف کردند تا داده‌ها را از اندازه‌گیری‌ پارامترهای مربوط به محصول و فرایند، جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل کند.

ابزارها و رویه‌های SPC می‌توانند به شما در نظارت بر رفتار فرایند، کشف ایراد در سیستم‌های داخلی و یافتن راه‌حل برای مشکلات تولید کمک کنند. از کنترل فرایند آماری (SPC) اغلب به‌جای کنترل کیفیت آماری (SQC) استفاده می‌کنند.

توجه! آیا می‌دانید iso چیست؟ اگر به دنبال بهبود عملکرد خود هستید، آشنایی با ایزو ارزان و نحوه استعلام گواهینامه ایزو برای مجموعه شما مفید است. قبل از گرفتن ایزو حتما توجه کنید که صدور ایزو توسط مراجع معتبر انجام گیرد.

تاریخچه SPC

SPC اولین کاربرد صنعتی در مقیاس بزرگ خود را در طول جنگ جهانی دوم پیدا کرد؛ جایی که در ساخت تسلیحات مورد استفاده قرار گرفت. بعدها، ویلیام ادواردز دمینگ تشخیص داد که این بینش‌ها و ابزارها را می‌توان برای انواع فرایندهای تجاری، اداری و … با نتایج مثبت یکسان به کار برد. ژاپن به‌صورت ویژه شروع به استفاده از این روش کرد و از آن در سیستم تولید تویوتا استفاده کرد.

امروزه کنترل فرایند آماری به‌عنوان بخشی از یک سیستم مدیریت کیفیت، فرایند اصلی تولید یا خدمات را همراهی می‌کند. تمام روش‌های آماری مورد استفاده برای نظارت و بهینه‌سازی فرایند اصلی را تحت عنوان کنترل فرایند آماری خلاصه می‌کنند. این روش‌ها فراتر از تکنیک‌های مختلف نمودار کنترل هستند و به عنوان مثال موارد زیر را شامل می‌شوند:

• روش‌های طراحی آماری آزمایش‌ها
• روش FMEA
• مجموعه روش‌های شش سیگما

بررسی اجمالی کنترل فرایند آماری یا SPC

Walter A. Shewhart در سال ۱۹۳۱، اصول SPC را توسعه داد. این کار را برای تولید محصولاتی که تا حد امکان یکنواخت و در نتیجه قابل اعتماد باشند آغاز کردند. شوهارت فرض کرد که کیفیت محصول نهایی اساساً به ترکیبی از پراکندگی پارامترهای تک‌تک قطعات بستگی دارد. او دو مکانیسم اساساً متفاوت برای ایجاد این پراکندگی پیدا کرد:

• پراکندگی به دلایل رایج (انحرافات تصادفی از میانگین ناشی از نویز فرایند تصادفی)
• پراکندگی به دلایل خاص (عیوب مواد، عیوب ماشین، عیوب طراحی و غیره)

SPC چیست؟ دومین یافته کلیدی شوهارت این بود که فهمید در روند کلی فرایند دو اشتباه اساسی وجود دارد که باید برای به حداقل رساندن آن تلاش کرد:

• اشتباه اول: عدم انطباق را به یک علت خاص نسبت دهیم، درحالی‌که ناشی از یک علت کلی باشد.
• اشتباه دوم: انحراف از استاندارد را به یک علت عام نسبت دهیم، درحالی‌که علت خاصی درکار باشد.

بنابراین باید راهی برای به حداقل رساندن هزینه‌های اجتناب از خطا پیدا می‌کرد. تحقیقات آماری گسترده و توسعه تئوری، سرانجام شوهارت را به توسعه نمودارهای کنترلی به‌عنوان ابزاری بهینه برای پیاده‌سازی دانش به دست آمده در برنامه روزانه سوق داد.

ابزارهای SPC چیست؟

یک ابزار محبوب در کنترل فرایند آماری یا SPC، نمودار کنترل است. نمودار کنترلی داده‌ها را ثبت می‌کند و به شما امکان می‌دهد ببینید چه زمانی یک رویداد غیرعادی در عملکرد فرایند رخ می‌دهد.

نمودارهای کنترل سعی می‌کنند بین انواع رویدادهای غیرعادی یا عدم تطابق‌ها تمایز قائل شوند. همان‌طور که اشاره شد دو نوع عدم تطابق داریم:

• عدم تطابق رایج، که ذاتی فرایند است و همیشه وجود خواهد داشت.
• عدم تطابق خاص، که از منابع خارجی ناشی می‌شود و نشان می‌دهد که فرایند خارج از کنترل آماری است.

آزمایش‌های مختلف می‌توانند به تعیین زمان وقوع یک رویداد خارج از کنترل کمک کنند؛ با این حال، با آزمایش‌های بیش‌ازحد احتمال هشدار نادرست را افزایش می‌دهیم.

SQC در مقابل SPC

کنترل کیفیت آماری (SQC) به عنوان استفاده از ۱۴ ابزار آماری و تحلیلی برای نظارت بر خروجی‌های فرایند (متغیرهای وابسته) تعریف می‌شود. کنترل فرایند آماری (SPC) از همان ۱۴ ابزار، برای کنترل ورودی‌های فرایند (متغیرهای مستقل) استفاده می‌کند.

۷ ابزار پایه کنترل کیفیت

آیا می‌دانید ابزارهای پایه SPC چیست؟ در سال ۱۹۷۴، دکتر کائورو ایشیکاوا مجموعه‌ای از ابزارهای بهبود فرایند را در متن راهنمای خود برای کنترل کیفیت گرد هم آورد. این مجموعه در سراسر جهان به عنوان هفت ابزار کنترل کیفیت (۷-QC) شناخته می‌شوند که عبارتند از:

1. نمودار علت و معلولی
2. برگه چک
3. نمودار کنترلی
4. هیستوگرام
5. نمودار پارتو
6. نمودار پراکندگی
7. طبقه‌بندی

۷ ابزار تکمیلی کنترل کیفیت

علاوه بر ابزارهای پایه، برخی ابزارهای کیفیت آماری اضافی نیز وجود دارد که آن‌ها را به عنوان هفت ابزار تکمیلی می‌شناسیم:

1. طبقه‌بندی داده‌ها
2. نقشه‌های نقص
3. گزارش رویدادها
4. نمودارهای جریان فرایند
5. مراکز پیشرفت
6. تصادفی‌سازی
7. تعیین حجم نمونه

مزایای پیاده‌سازی SPC چیست؟

مزایای SPC چیست؟ در ادامه با برخی از مزایای کلی این سیسیتم آشنا می‌شوید:

• کاهش چشم‌گیر مواد زائد و نوسانات
• بهبود بهره‌وری به‌صورت علمی
• کاهش هزینه‌ها
• آشکارکردن ویژگی‌های فردی فرایند مخفی
• واکنش فوری به تغییرات فرایند

برآورد نرخ بازگشت سرمایه (ROI) به‌موقع با کنترل فرایند آماری (SPC)

برای تعیین کمیت بازگشت سرمایه، با شناسایی حیطه‌های اصلی مواد زائد و ناکارآمدی در تاسیسات خود شروع کنید. حیطه‌های متداول مواد زائد شامل ضایعات، بازرسی بیش‌ازحد، جمع‌آوری داده‌های ناکارآمد، ماشین‌ها یا فرایندهای ناتوان، سیستم‌های کیفیت مبتنی بر کاغذ و … است. شما می‌توانید با پرسیدن سوالات زیر، ارزش و راه‌حلی برای کنترل فرایند آماری یا SPC تعیین کنید:

• هزینه‌های کیفی واقعا مشخص است؟
• آیا می‌توان از داده‌های فعلی برای بهبود فرایندها استفاده کرد؟
• انواع صحیح داده‌ها در حوزه‌های مناسب جمع‌آوری می‌شوند؟
• تصمیمات بر اساس داده‌های واقعی گرفته می‌شود؟
• می‌توان به‌راحتی علت مشکلات کیفی را تعیین کرد؟
• آیا می‌دانید چه زمانی باید تعمیر و نگهداری پیشگیرانه را روی ماشین‌ها انجام داد؟
• می‌توان بازده و نتایج خروجی را به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد؟

نرم‌افزارهای SPC چیست؟

کنترل فرایند آماری یا SPC را معمولاً با پشتیبانی نرم‌افزار اعمال می‌کنند. معمولا از سه نوع نرم‌افزار استفاده می‌شود:

• نرم افزار محاسبات عمومی مانند صفحات گسترده یا بسته های آماری
• نرم‌افزارهای خاص SPC مانند qs-STAT از Q-DAS
• راه‌حل‌های کامل CAQ

افراد مبتدی معمولا از صفحات گسترده استفاده می‌کنند؛ با این حال، محصولات ویژه SPC و CAQ می‌توانند میزان کار را کاهش دهند و ارزیابی‌های مرکزی را امکان‌پذیر کنند.

محدوده کاربرد کنترل فرایند آماری یا SPC

از SPC برای حفظ سطح کیفیت تا حد امکان مقرون‌به‌صرفه، استفاده می‌کنند. کیفیتی که فراتر از سطح مورد نیاز باشد، منجر به هزینه‌های اضافی می‌شود. به طور معمول، سطح کیفیت مورد نیاز قطعات بدون عیب ۹۹.۷۳٪ است که با کمی تلاش و هزینه در بخش کنترل کیفیت می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم.

به درجه کیفیت ۱۰۰٪ یا قطعات بدون نقص، «تامین بیش‌ازحد» می‌گوییم که توجیح اقتصادی ندارد. درواقع می‌توان گفت SPC در راستای کیفیت مطلوب و اقتصادی عمل می‌کند.

معنی SPC چیست؟

• Statistics (آمار): آمار علمی است که به جمع‌آوری، تلخیص، تجزیه‌وتحلیل و استخراج اطلاعات از داده‌ها می‌پردازد.
• Process (فرایند): منابع ورودی را با ترکیبی از افراد، مواد، روش‌ها، ماشین‌آلات و اندازه‌گیری‌ها به خروجی موردنظر (کالا یا خدمات) تبدیل می‌کند.
• Control (کنترل): سیستم، سیاست‌ها و رویه‌های موجود، خروجی کلی نیاز را برآورده می‌کند.

چرا از کنترل فرایند آماری استفاده کنیم؟

امروزه شرکت‌ها با رقابت فزاینده و همچنین هزینه‌های عملیاتی از جمله مواد خام به طور مداوم در حال افزایش هستند؛ بنابراین برای سازمان‌ها سودمند است که بر عملکرد خود کنترل داشته باشند.

سازمان‌ها باید برای بهبود مستمر کیفیت، کارایی و کاهش هزینه تلاش کنند. SPC به آن‌ها کمک می‌کند تا به‌جای کنترل کیفیت مبتنی بر تشخیص، به سمت کنترل کیفیت مبتنی بر پیشگیری حرکت کنند. با نظارت بر نمودارهای SPC، شرکت‌ها به‌راحتی می‌توانند رفتار فرایند را پیش‌بینی کنند.

نتیجه‌گیری

اکنون که با پاسخ SPC چیست آشنا شدید می‌دانید که روشی بسیار مفید است، اما اگر از آن به‌درستی استفاده نکنیم، کارایی خود را نشان نمی‌دهد. بسیاری از شرکت‌ها SPC را به‌صورت صحیح پیاده‌سازی نمی‌کنند؛ از این رو، با اینکه می‌دانند روش مفیدی است در عمل کارایی زیادی از آن نمی‌بینند. این تناقض بین نظریه و عملکرد، باعث دلسردی و سردرگمی می‌شود.

کنترل فرایند آماری قادر به تحت کنترل در آوردن یک فرایند خارج از کنترل نیست؛ بلکه اطلاعات لازم را جهت کنترل دقیق و به موقع فرایند برای مهندسان، اپراتورها و همه عوامل درگیر فراهم می‌کند.

اخذ گواهینامه ایزو معتبر

ایزو سیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB)، صدور گواهینامه‌های بین‌المللی ایزو (ISO) را برای شرکت‌ها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری انجام می‌دهد. ایزوسیستم برترین مرکز اخذ گواهینامه ایزو با مجوز رسمی سازمان صنعت، معدن و تجارت در رتبه یک شرکت‌های مشاور مدیریت و واحد برتر فنی و مهندسی در کل کشور قرار دارد.

برای اخذ انواع گواهینامه‌های استاندارد می‌توانید از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره‌های ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.

این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.