استاندارد HACCP (سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت مواد غذایی)
مزایای دریافت گواهینامه HACCP
کشورهای صادر کننده گواهینامه
آشنایی با استاندارد بین المللی HACCP
استاندارد HACCP چیست ؟
جهت اخذ HACCP ( دریافت ایزو HACCP – صدور ایزو HACCP ) ایزوسیستم آماده ارائه خدمات به شرکت ها و سازمان ها می باشد.
استاندارد HACCP ، اصول تحلیل خطر و کنترل بحران در صنایع غذایی را بیان می کند. همچنین جزئی از مراحل نرم افزاری توسعه یافته توسط کمیته ی غذایی کدکس، زیرگروه سازمان جهانی سلامت (WHO) میباشد. علاوه بر این، ایزو ۲۲۰۰۰ ترکیبی از سیستم HACCP با برنامه های پیش شرطی یا (PRPs) است. به عبارت بهتر استاندارد HACCP را می توان زیرمجموعه استاندارد مدیریت کیفیت مواد غذایی ISO 22000 تعریف کرد.
تحلیل خطر تولید مواد غذایی در HACCP
تحلیل خطر از طریق به کار گیری استاندارد HACCP کلیدی است برای ورود به سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی، تحلیل خطر به شرکت ها کمک میکند تا دانش مورد نیاز برای پایه ریزی و اجرای میزان کنترل خطر موثر را به دست آورده و به آن نظم دهد.
در استاندارد HACCP هر خطری که به طور منطقی امکان رخ دادنش در زنجیره ی مواد غذایی وجود دارد باید شناسایی و ارزیابی شود، مانند خطراتی که میتواند مربوط به نوع فرآیند و تجهیزات مورد استفاده باشد. بنابراین، استاندارد ایمنی مواد غذایی برای تشخیص و ثبت اینکه چرا شرکت به کنترل خطرات مشخصی نیاز دارد و شرکتهای دیگر چنین نیازی ندارند، معیارهایی مشخص می کند.
دامنه کاربرد HACCP در صنایع غذایی
کلیه ی سازمان ها ، شرکت ها و مراکزی که در فرایند تولید یا آماده سازی محصولات غذایی نقش دارند نظیر کارخانجات صنایع غذایی ، کشتارگاه ها ، رستوران ها و … می بایست استاندارد HACCP را اجرایی نمایند.
اهمیت HACCP (هساپ) در ایران
در ایران توجه به استاندارد HACCP بسیار جدی شده است تا جایی که تنها کشتارگاه هایی که مجاز به صادرات محصولات هستند که موفق به دریافت کد IR شوند. برای دریافت کد IR می بایست الزامات این سیستم اجرایی شده، سپس توسط کارشناسان ممیزی و بررسی شود.
همچنین صنایع لبنی برای تولید شیرهای غنی از D توسط سازمان های ذیربط بررسی می شوند تا مشخص گردد آیا آن شرکت تولیدی سیستم HACCP را رعایت نموده است یا خیر و تنها شرکت هایی که ارزیابی خطر تولید محصولات غذایی را اجرایی نموده باشند موفق به دریافت تاییدیه خواهند شد. در ایران استاندارد HACCP با نام هساپ نام جا افتاده و از این عبارت نیز استفاده می شود.
خطرات تأمین غذایی
مثالهایی برای خطرات تأمین غذایی و کاربرد استاندارد HACCP :
- بیماریها یا حشرات
- آلودگی، مواد ضد آفت، آلودگی شیمیایی تروریستی (بیو تروریزم)
- به کار گیری بد یا آماده کردن نامطلوب
- موقعیتهای غیر بهداشتی
- برچسب اشتباه زدن یا ذخیره سازی نامطلوب
- حمل و نقل (یک خطر ذاتی نیست اما هرچقدر مواد غذایی بیشتری به مسافتهای دورتری فرستاده شوند، احتمال خطر بیشتری هم وجود دارد)
توسعه برنامه استاندارد HACCP
توسعه و پیگیری برنامه استاندارد HACCP حس خوبی از تجارت به وجود می آورد و اکنون بسیاری از دولتها خواستار این اند که همه ی شرکت های در زنجیره ی مواد غذایی از تولیدکنندگان گرفته تا فروشندگان و حتی تولیدکنندگان تجهیزات، برنامه های خودشان را داشته باشند.
اخذ HACCP – صدور HACCP – دریافت HACCP
جهت اخذ HACCP ( دریافت HACCP – صدور HACCP ) می توانید از طریق ایزوسیستم اقدام نمایید. ایزوسیستم برترین مرکز جهت اخذ HACCP ( دریافت HACCP – صدور HACCP ) در کشور با مجوز رسمی سازمان صنعت، معدن و تجارت می باشد.
برای اخذ HACCP ( دریافت HACCP – صدور HACCP ) از طریق لینک درخواست گواهینامه در همین صفحه اقدام نمایید همچنین می توانید برای اخذ HACCP ( دریافت HACCP – صدور HACCP ) از طریق این لینک درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید.
انواع خطرات موجود محصولات غذایی چیست؟
در انواع محصولات غذایی چهار نوع خطر وجود دارد که باید در نظر بگیرید:
- میکروبیولوژیکی
- شیمیایی
- فیزیکی
- آلرژنها
اصول HACCP
HACCP یک رویکرد سیستماتیک برای شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات ایمنی مواد غذایی بر اساس هفت اصل زیر است:
۱- انجام تجزیهوتحلیل خطر
این اصل شامل فهرست کردن مراحل فرایند و شناسایی مکانهایی است که احتمال وقوع خطرات مهم وجود دارد. تیم HACCP بر روی خطراتی تمرکز خواهد کرد که میتوان از طریق طرح HACCP آنها را حذف یا کنترل کرد.
۲- تعیین نقاط کنترل بحرانی (CCP)
نقطه کنترل بحرانی (CCP)، مرحله یا روشی است که در آن میتوان کنترل را اعمال کرد و خطرات ایمنی مواد غذایی را به سطوح قابل قبولی کاهش داد. تیم HACCP از درخت تصمیم CCP برای کمک به شناسایی نقاط کنترل بحرانی در فرایند استفاده خواهد کرد.
۳- ایجاد محدودیتهای بحرانی
حد بحرانی (CL) حداکثر یا حداقل مقداری است که یک پارامتر بیولوژیکی، شیمیایی یا فیزیکی باید در یک CCP کنترل شود تا از وقوع خطر ایمنی مواد غذایی جلوگیری شود یا به سطح قابل قبولی کاهش یابد.
۴- رویههای نظارتی
تیم HACCP روشهای نظارتی را برای اندازهگیری حد بحرانی در هر نقطه کنترل بحرانی توصیف میکند. رویههای پایش باید نحوه اندازهگیری، زمان ، مسئولیت و تعداد دفعات در طول تولید را شرح دهد.
۵- اقدامات اصلاحی
اقدامات اصلاحی رویههایی هستند که در صورت وقوع انحراف در حد بحرانی دنبال میشوند. تیم HACCP مراحلی را که برای جلوگیری از ورود مواد غذایی بالقوه خطرناک به زنجیره غذایی برداشته خواهد شد و مراحلی که برای تصحیح این فرایند لازم است، شناسایی خواهد کرد.
۶- روشهای تأیید
روشهای تایید به آن دسته از فعالیتها میگویند که اعتبار طرح HACCP را تعیین میکند. تیم HACCP ممکن است فعالیت هایی مانند ممیزیCCP، بررسی سوابق، بررسی محموله قبلی، کالیبراسیون ابزار و تست محصول را بهعنوان بخشی از فعالیتهای راستی آزمایی شناسایی کند.
۷- رویههای ثبت و اسناد
یکی از اجزای کلیدی طرحHACCP ، ثبت اطلاعاتی است که میتوان از آنها برای اثبات تولید ایمن غذا استفاده کرد. این سوابق باید شامل اطلاعات مربوط به تیم HACCP، توضیحات محصول، نمودارهای جریان، تجزیهوتحلیل خطر، CCP شناسایی شده، محدودیتهای بحرانی، سیستم نظارت، اقدامات اصلاحی، رویههای ثبت سوابق و رویههای تأیید باشد.
تدوین طرح HACCP
قالب طرحهای HACCP میتواند متفاوت باشد. در بسیاری از موارد، طرحها متناسب با محصول و فرایند، شکلی اختصاصی خواهند داشت. با این حال، برخی از طرحها ممکن است از رویکرد عملیات واحد استفاده کنند. برنامههای عمومی HACCP میتوانند به عنوان راهنمای مفید در توسعه فرایند و محصول عمل کنند. با این حال، ضروری است که شرایط منحصربهفرد در هر تسهیلات در طول توسعه همه اجزای طرح HACCP در نظر گرفته شود.
مقالات مرتبط
برای آشنایی بیشتر با استاندارد HACCP توصیه میکنیم مقالات زیر را نیز مطالعه کنید:
دانلود متن فارسی استاندارد HACCP – سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت مواد غذایی
مشاوره پیاده سازی گواهینامه HACCP – مدیریت ایمنی و بهداشت مواد غذایی
در حوزه صنایع غذایی صدور گواهینامه ۲۲۰۰۰ ISO کارآمدتر است یا HACCP ؟
گواهینامه HACCP و GHP: استانداردهای صنایع غذایی
تفاوت گواهینامه های ایزو با HACCP در صنایع غذایی
آشنایی با HACCP و ایزو ۲۲۰۰۰ ( ISO 22000 ) و تفاوت بین آن ها
آشنایی با HACCP (اصول کنترل بحران و تحلیل خطر در صنایع غذایی)