الزامات ایزو ۹۰۰۱ – تشریح الزامات ایزو ۹۰۰۱ به زبان ساده

الزامات ایزو ۹۰۰۱ چیست؟

الزامات ایزو ۹۰۰۱ (بندهای ایزو ۹۰۰۱) مهم‌ترین بخشی است که باید با آن آشنا باشید تا بتوانید استاندارد را به‌درستی پیاده‌سازی کنید. برای دریافت گواهینامه ISO، یک شرکت یا سازمان باید اسنادی را ارائه کند که فرایند، رویه‌ و استانداردهای داخلی را گزارش می‌کند. این اسناد تضمین می‌کند که یک شرکت به طور مداوم قادر به ارائه محصولات و خدمات باکیفیت است.

ایزو ۹۰۰۱ چیست؟

ایجاد، پیاده‌سازی و نگهداری سیستم‌های مدیریت کیفیت (QMS) یک نیاز اسنادی مهم برای هر شرکتی است. این سیستم رویه‌ها و سیاست‌هایی را که یک شرکت ارائه می‌کند، به رسمیت می‌شناسد.

استاندارد بین‌المللی ISO 9001:2015، فهرستی از الزامات یک سیستم را ارائه می‌دهد که تعیین می‌کند یک شرکت به طور مداوم قادر به ارائه محصولات و خدمات باکیفیت بین‌المللی است.

مدارک ایزو ۹۰۰۱

برای صدور گواهینامه ISO 9001، الزامات اجباری مدیریت کیفیت شامل مدارک مستندی از خط‌مشی کیفیت، اهداف کیفیت، دامنه سیستم مدیریت کیفیت، شرح فرایندهای سازمان، صورت‌جلسه بررسی مدیریت، گزارش‌های ممیزی داخلی و … نیاز است.

هدف از پیاده‌سازی الزامات ایزو ۹۰۰۱

اجرای استاندارد ISO 9001:2015 موجب بهبود تجربه و رضایت مشتری می‌شود. هدف آن بهبود سیستم داخلی یک شرکت است تا بتواند خدمات و محصولات باکیفیت تولید کند و درعین‌حال فرهنگی که در جهت رشد و بهبود مستمر است را ارتقا دهد.

این استاندارد اصول مدیریت کیفیت را نیز مشخص می‌کند که در صورت رعایت آن‌ها توسط شرکت‌های دارای گواهی، به مشتریان اطمینان می‌دهد که یک سیستم مدیریت کیفیت مناسب ایجاد شده است

به بیان ساده، گواهی ISO نشان می‌دهد که می‌توان به شرکت شما اعتماد کرد؛ زیرا محصولات و خدمات ارائه شده از کیفیت بین‌المللی برخوردار است.

الزامات ایزو ۹۰۰۱ چیست؟

تمام الزامات ایزو ۹۰۰۱ توسط ISO در ده بند تنظیم شده است و به دو گروه اجباری و غیراجباری تقسیم می‌شوند.

الزامات اجباری باید رعایت شود، درحالی‌که الزامات غیراجباری ممکن است برای اهداف مستند ارائه شود. برای تأیید انطباق با این استاندارد مدارک زیر را باید ارائه کنید.

الزامات اجباری

• مانیتورینگ و اندازه‌گیری سوابق کالیبراسیون تجهیزات
• سوابق آموزش، مهارت، تجربه و صلاحیت
• سوابق بررسی الزامات محصول یا خدمات
• ثبت در مورد بررسی خروجی‌های طراحی و توسعه
• ثبت در مورد ورودی‌های طراحی و توسعه
• سوابق کنترل‌های طراحی و توسعه
• سوابق خروجی‌های طراحی و توسعه
• سوابق تغییرات طراحی و توسعه
• ویژگی‌های محصولی که باید تولید شود و خدماتی که باید ارائه شود
• سوابق مربوط به اموال مشتری
• سوابق کنترل تغییر ارائه خدمات تولید یا خدمات
• سوابق مطابقت محصول یا خدمت با معیارهای پذیرش
• ثبت خروجی‌های ناسازگار
• پایش نتایج اندازه‌گیری
• برنامه حسابرسی داخلی
• نتایج ممیزی داخلی
• نتایج بررسی مدیریت
• نتایج اقدامات اصلاحی

الزامات غیراجباری

• رویه تعیین زمینه سازمان و اشخاص ذی‌نفع
• رویه پرداختن به ریسک‌ها و فرصت‌ها
• رویه شایستگی، آموزش و آگاهی
• مراحل نگهداری تجهیزات و تجهیزات اندازه‌گیری
• رویه کنترل اسناد و سوابق
• رویه فروش
• رویه طراحی و توسعه
• مراحل تولید و ارائه خدمات
• روش انبارداری
• رویه مدیریت عدم انطباق‌ها و اقدامات اصلاحی
• رویه نظارت بر رضایت مشتری
• رویه حسابرسی داخلی
• روش بررسی مدیریت

بهبود مستمر به کمک ایزو ۹۰۰۱

بیش از ۳۵۰ بند الزامی و منحصربه‌فرد در ایزو ۹۰۰۱ وجود دارد که مشاغل می‌توانند از آن‌ها برای پیاده‌سازی سیستم مدیریت کیفیت به‌عنوان یک پله رسمی برای شروع به بهبود مستمر عملکرد و افزایش رضایت مشتری استفاده کنند.

صدور گواهینامه رسمی ISO مطابق با استاندارد بین‌المللی ISO 9001:2015 پس از اجرای موفقیت‌آمیز QMS، بهره‌برداری و ارزیابی بدنه گواهینامه انجام می‌شود.

چک‌لیست حسابرسی استانداردها

ما چک‌لیست ممیزی ISO را به‌عنوان یک لیست اساسی ممیزی داخلی تعریف می‌کنیم که شامل فهرست جدول‌بندی شده‌ای از الزامات ایزو ۹۰۰۱ است. این چک‌لیست برای نظارت بر وضعیت انطباق هر بند در برابر فرایندهای سازمان هنگام اجرا و ارزیابی شیوه‌های مدیریت کیفیت جدید استفاده می‌شود.

چگونه می‌توانم ISO 9001:2015 را اخذ کنم؟

فرایندهای مؤثر، در هسته این استاندارد قرار دارند. شما باید با بازبینی و به‌روزرسانی کتابچه راهنمای کیفیت، اسناد QMS، و انجام تجزیه‌وتحلیل کامل شکاف‌های فرایند خود شروع کنید.

باید بررسی کنید که تا چه حد سیستم‌های مدیریت کیفیت شما، الزامات ایزو ۹۰۰۱ را برآورده می‌کنند. پس از تأیید انطباق با الزامات قادر به اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ هستید.

۳ جزء اصلی مدیریت کیفیت

مدیریت کیفیت موفقی که منجر به دریافت گواهینامه ISO 9001 شود، نیازمند سه جزء کلیدی است:

1. تفکر مبتنی بر ریسک
2. تمرکز بر مشتری
3. رویکرد فرایندی

اصول کلیدی کیفیت چیست؟

۷ اصل کلیدی مدیریت کیفیت وجود دارد که پایه و اساس ISO 9001:2015 را تشکیل می‌دهد و به کل سازمان مربوط می‌شود.

1. تمرکز بر مشتری

نحوه برآورده‌کردن الزامات مشتری، ارزیابی رضایت و فراتر رفتن از انتظارات آنها باتوجه‌به کیفیت محصولات و خدمات شما است.

2. رهبری

در مورد ایجاد جهت استراتژیک و هدف عملیاتی است.

3. مشارکت افراد

ارائه آموزش کافی، دانش، شایستگی و توانمندسازی برای بهبود کیفیت است.

4. رویکرد فرایند

در مورد چرخه PDCA و توالی و تعامل ورودی‌ها، فعالیت‌ها و خروجی‌ها است.

5. بهبود مستمر

نوآوری، شناسایی نیازهای مشتری، تجزیه‌وتحلیل علل ریشه‌ای و توانایی واکنش به تغییرات جهت بهبود مستمر است.

6. تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد

در مورد تجزیه‌وتحلیل داده‌های فرایند، سطوح رضایت مشتری، ارزیابی عملکرد فرایند و تفکر مبتنی بر ریسک است.

7. مدیریت روابط

حفظ روابط با طرف‌های ذی‌نفع و ارائه‌دهندگان مرتبط در زنجیره تأمین را بررسی می‌کند.

QMS به چه معناست؟

QMS مخفف Quality Management System به معنای سیستم مدیریت کیفیت است. سیستم مدیریت کیفیت اساساً چارچوبی است که مشاغل می‌توانند از آن برای هدایت به سمت اهداف کیفی خود استفاده نمایند.

مهم‌ترین این اهداف، توانایی ارائه محصولات یا خدماتی است که نیازهای مشتری را برآورده کرده و رضایت مشتری را ارتقا دهد. این امر بدان معناست که مشاغل باید درک کاملی از این نیازها و آنچه که باید انجام دهند، داشته باشند.

یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع، ایزو ۹۰۰۱ است

خانواده ISO 9000

ISO 9000 خانواده استانداردهای مدیریت کیفیت است. ایزو ۹۰۰۱ الزامات را مشخص می‌کند، درحالی‌که سایر استانداردهای این خانواده شرایط و تعاریف اساسی مدیریت کیفیت موفق را روشن می‌کنند.

اصول مدیریت کیفیت این استاندارد در الزامات فردی ISO 9001:2015 گنجانده شده است. با بررسی و مستندسازی فعالیت‌های آن در چارچوب هر اصل، اصول را در زمینه فعالیت‌های خاص خود کسب‌وکارتان اعمال کنید.

چه کسی مسئول سیستم مدیریت کیفیت است؟

همان‌طور که در الزامات ایزو ۹۰۰۱ بیان شده است، مدیریت ارشد به‌وضوح مسئول سیستم مدیریت کیفیت است؛ درحالی‌که همه کارکنان مسئول ارائه کیفیت به جنبه‌های فردی کار خود هستند. بسته به فرهنگ شرکت، مدیریت ارشد معمولاً با انتصاب افراد حرفه‌ای به تیم‌های مدیریتی سطح بالا، تفویض اختیار می‌کند.

یک مدیر کیفیت اغلب مسئول تجزیه‌وتحلیل داده‌های سیستم مدیریت کیفیت و ارزیابی عملکرد از طریق نظارت و اندازه‌گیری، دستیابی به اهداف و سیاست‌های کیفیت، انجام ممیزی‌های داخلی و بهبود محصولات و خدمات است.

چرخه PDCA

چرخه‌ی PDCA یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزارهای کیفی در جهان است. در این چرخه، ساختار الزامات بر اساس چهار مرحله‌ پایه‌ریزی می‌شود که شامل بخش‌های برنامه‌ریزی (PLAN)، انجام آزمایش (DO)، بررسی (Check) و اقدام یا عمل‌کردن (Act) است.

ابزار PDCA می‌تواند به روش‌های مختلف، در هر پروژه‌ یا فرایند استفاده شود. این چرخه در فرایندهای کنترل کیفیت در تضمین کیفیت نیز گنجانده شده و به‌عنوان پایه‌ای ساختاری برای استانداردهای ایزو به کار برده می‌شود. در ادامه الزامات ایزو ۹۰۰۱ را بر اساس این ابزار دسته‌بندی می‌کنیم:

بندهای  PLAN از الزامات ایزو ۹۰۰۱

۱ دامنه

۲ مراجع هنجاری

۳ اصطلاحات و تعاریف

۴ زمینه سازمان

۴.۱ شناخت سازمان و زمینه آن

۴.۲ درک نیازها و انتظارات افراد ذی‌نفع

۴.۳ تعیین محدوده سیستم مدیریت کیفیت

۴.۴ سیستم مدیریت کیفیت و فرایندهای آن

۵ رهبری

۵.۱ رهبری و تعهد

۵.۱.۱ رهبری و تعهد برای سیستم مدیریت کیفیت

۵.۱.۲ تمرکز بر مشتری

۵.۲ خط‌مشی

۵.۲.۱ ایجاد خط‌مشی کیفیت

۵.۲.۲ ابلاغ خط‌مشی کیفیت

۵.۳ نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اختیارات سازمانی

۶ برنامه‌ریزی

۶.۱ اقدامات برای رسیدگی به خطرات و فرصت‌ها

۶.۲ اهداف کیفیت و برنامه‌ریزی برای دستیابی به آن‌ها

۶.۳ برنامه‌ریزی تغییرات

بندهای DO از الزامات ایزو ۹۰۰۱

۷ پشتیبانی

۷.۱ منابع

۷.۱.۱ کلی

۷.۱.۲ افراد

۷.۱.۳ زیرساخت

۷.۱.۴ محیط برای عملیات فرایندها

۷.۱.۵ نظارت و اندازه‌گیری منابع

۷.۱.۶ دانش سازمانی

۷.۲ شایستگی

۷.۳ آگاهی

۷.۴ ارتباطات

۷.۵ اطلاعات مستند

۷.۵.۱ کلی

۷.۵.۲ ایجاد و به‌روزرسانی اطلاعات مستند

۷.۵.۳ کنترل اطلاعات مستند

۸ عملیات

۸.۱ برنامه‌ریزی و کنترل عملیاتی

۸.۲ الزامات برای محصولات و خدمات

۸.۳ طراحی و توسعه محصولات و خدمات

۸.۴ کنترل فرایندها، محصولات و خدمات ارائه شده از خارج

۸.۵ ارائه محصول و خدمات

۸.۶ انتشار محصولات و خدمات

۸.۷ کنترل خروجی‌های ناسازگار

بندهای check  از الزامات ایزو ۹۰۰۱

۹ ارزیابی عملکرد

۹.۱ نظارت، اندازه‌گیری، تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی

۹.۱.۲ رضایت مشتری

۹.۲ حسابرسی داخلی

۹.۳ بررسی مدیریت

بندهای  ACT از الزامات ایزو ۹۰۰۱

۱۰ بهبود

۱۰.۱ کلی

۱۰.۲ عدم انطباق در ISO 9001

۱۰.۲.۱ عدم انطباق چیست؟

۱۰.۲.۲ اقدام اصلاحی

۱۰.۳ بهبود مستمر

محبوب‌ترین استانداردهای ISO کدام‌اند؟

درحالی‌که استانداردهای بین‌المللی زیادی وجود دارد که الزامات را مشخص می‌کند، ایزو ۹۰۰۱ همچنان به‌عنوان رایج‌ترین استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت در جهان مورد پذیرش قرار می‌گیرد.

سایر استانداردهای محبوب عبارت‌اند از: ایزو ۱۴۰۰۱ (مدیریت محیط‌زیست)، ایزو ۴۵۰۰۱ (ایمنی و بهداشت شغلی) و ایزو ۲۷۰۰۱ (امنیت فناوری اطلاعات)

سعی نکنید کیفیت را به‌تنهایی مدیریت کنید!

کارشناسان و مشاوران مجموعه ایزوسیستم سال‌ها در این صنعت بوده‌اند و کسب‌وکارهای کوچک و شرکت‌های بزرگ را در راستای کسب گواهینامه انواع استانداردها یاری کرده‌اند.

این مجموعه رویه‌ها، الگوها، چک‌لیست‌ها، نقشه‌های فرایند و فرم‌ها را برای تسریع روند کار در اختیار شما قرار می‌دهد و با این سیستم در وقت و هزینه شما صرفه‌جویی می‌شود.

ایزو ۹۰۰۱ به عنوان جزئی از پکیج IMS

در صورتی که همراه با گواهینامه ایزو ۹۰۰۱، استانداردهای ایزو ۴۵۰۰۱ و ایزو ۱۴۰۰۱ نیز اخذ شود، در اصطلاح سیستم مدیریت یکپارچه IMS پیاده‌سازی شده است. به شرکت‌ها و سازمان‌ها توصیه می‌شود نسبت به اخذ این پکیج اقدام کنند تا ضمن صرفه‌جویی در هزینه، تاثیر مثبتی در دیدگاه مشتریان خود ایجاد کنند.

اگر مایل به اخذ IMS هستید پیشنهاد می‌کنیم مقاله «گواهینامه IMS (سیستم مدیریت یکپارچه IMS شامل ISO 9001 , ISO 14001 , ISO 45001)» را مطالعه کنید.

همچنین جهت آشنایی بیشتر با الزامات این استانداردها می‌توانید از مقالات زیر استفاده کنید:

الزامات ایزو ۴۵۰۰۱

الزامات ایزو ۱۴۰۰۱

جمع‌بندی

استاندارد ایزو ۹۰۰۱ یکی از مهم‌ترین استانداردهای مدیریت کیفیت است که در انواع سازمان‌ها به کار می‌رود. این استاندارد الزاماتی را تعیین کرده است که بر اساس آن، سازمان‌ها باید سیستم مدیریت کیفیت خود را پیاده‌سازی و حفظ کنند. هدف این الزامات ایجاد یک فرآیند مدیریت کیفیت، بهبود مستمر و افزایش بهره‌وری است. ISO 9001 به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا بهبود مداوم در فرآیندها و خدمات خود را رصد کرده و بازخوردهای مشتریان را جلب کنند تا بهترین عملکرد کیفیتی را ارائه دهند.

سوالات متداول

در این مقاله با الزامات ایزو ۹۰۰۱ آشنا شدیم و گفتیم حفظ سیستم بهبود مستمر و انجام تغییرات با ارتقاء به سمت بهترین عملکرد ممکن، از اهداف اساسی این استاندارد است. این سلسله الزامات، سازمان‌ها را تشویق به ایجاد فرهنگ کیفیت و تعهد به بهبود مستمر می‌کند تا در محیط رقابتی جهانی، موفقیت خود را تضمین کنند. در ادامه به برخی سوالات متداول در این باره پاسخ می‌دهیم:

استاندارد iso 9001 چیست؟

ایزو ۹۰۰۱ یک استاندارد بین‌المللی مدیریت کیفیت است که سازمان‌ها را در بهبود کیفیت فرآیندها، محصولات و خدماتشان یاری می‌دهد.

تشریح الزامات ایزو ۹۰۰۱ چگونه است؟

ایزو ۹۰۰۱ یک سلسله الزامات جهت ایجاد و حفظ یک سیستم مدیریت کیفیت در سازمان‌ها ارائه می‌دهد. این الزامات به چندین بخش اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام به بهبود مداوم کیفیت، ارتقاء عملکرد سازمان و رضایت مشتریان متمرکز هستند.

اصول ایزو ۹۰۰۱ به زبان ساده چیست؟

الزامات ایزو ۹۰۰۱ اساسی‌ترین اصولی هستند که یک سازمان باید برای تضمین کیفیت رعایت کند. این اصول باعث می‌شوند که سازمان به یک ساختار کاری کیفیت‌محور تبدیل شود و مسیر را برای دستیابی به استانداردهای بین‌المللی باز کند.

اخذ گواهینامه ایزو معتبر

ایزوسیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB)، انواع گواهینامه‌های بین‌المللی ISO را برای سازمان‌ها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری صادر می‌کند. این مجموعه در قالب سایت گواهینامه ایزو نیز فعالیت دارد. شرکت دانش بنیان خانه مدیران، ایزوسیستم را به‌عنوان برند تجاری خود ثبت کرده و از سال ۱۳۸۵ در حوزه ارائه خدمات مشاور مدیریت و صدور گوهینامه‌های بین‌المللی ایزو فعالیت می‌کند.

پس از آگاهی از اینکه «از کجا ایزو بگیریم» برای اخذ ایزو از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره‌های ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.

این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.