تکنیک های ارزیابی ریسک
تکنیک های ارزیابی ریسک فرایندی سیستماتیک برای شناسایی، تجزیهوتحلیل و کنترل مخاطرات هستند. این تکنیکها توسط یک فرد با صلاحیت انجام میشود تا تعیین کند که چه اقداماتی باید برای حذف یا کنترل خطر در محل کار وجود داشته باشد.
ارزیابی ریسک فرایندی با مراحل متعدد است که قصد دارد تمام ریسکها و مسائل بالقوهای را که برای کسبوکار مضر هستند شناسایی و تجزیهوتحلیل کند. این یک فرایند مداوم است که در صورت لزوم بهروز میشود. این مفاهیم به هم مرتبط هستند و میتوانیم از آنها به صورت جداگانه نیز استفاده کنیم.
چرا تکنیک های ارزیابی ریسک مهم است؟
شناسایی خطرات با استفاده از فرایند ارزیابی ریسک یک عنصر کلیدی هنگام اطمینان از سلامت و ایمنی کارکنان و مشتریان است. دستورالعملهایی برای صنایع مختلف وجود دارد، زیرا انواع خطرات احتمالی موجود ممکن است متفاوت باشد.
ارزیابی ریسک جهت شناسایی شدت خطر، پیشگیری، کاهش خطرات برای نجات جان افراد و اطمینان از اینکه محل کار بهعنوان یک فضای امن باقی میماند الزامی است.
چه زمانی ارزیابی ریسک را انجام میدهید؟
هدف از تکنیک های ارزیابی ریسک، فراتر از رعایت الزامات قانونی، حذف خطرات عملیاتی و بهبود ایمنی کلی محل کار است. این وظیفه کارفرمایان است که ریسک را در موارد زیر بررسی کنند:
- فرایندها یا مراحل جدید در گردش کار معرفی شده باشند.
- تغییراتی در فرایندهای موجود ایجاد شده باشد.
- تجهیزات یا خطرات جدیدی اضافه شده باشد.
انواع ارزیابی ریسک
در حالی که جزئیات دقیق ارزیابی ریسک ممکن است در صنایع مختلف بسیار متفاوت باشد، HSE سه نوع کلی را متمایز میکند:
ارزیابیهای مقیاس بزرگ
این سیستم در مقیاسهای بزرگ به بررسی مواردی میپردازد که برای مکانهای خطر پیچیده در مقیاس بزرگ مانند صنعت هستهای، نفت و گاز انجام میشود. این نوع ارزیابی مستلزم استفاده از یک تکنیک پیشرفته به نام ارزیابی ریسک کمی (QRA) است.
ارزیابیهای خاص
ارزیابیهای خاص تحت قوانین یا مقررات خاص برای مواردی مانند حملونقل مواد خطرناک یا جابهجایی دستی استفاده میشود.
ارزیابیهای عمومی
این نوع ارزیابی، ریسکهای کلی محل کار را مدیریت میکند و تحت مدیریت سازمانهای بهداشتی و ایمنی قانونی مانند OSHA و HSE موردنیاز است.
برنامهریزی برای ارزیابی ریسک
پیادهسازی تکنیک های ارزیابی ریسک باید توسط افراد ذیصلاحی انجام شود که در ارزیابی شدت آسیب، احتمال و اقدامات کنترلی باتجربه هستند. برنامهریزی خوب، برای اجرای موثر ارزیابی ریسک ضروری است. ۴ عنصر زیر را همانطور که توسط اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) بیان شده است در نظر بگیرید:
دامنه فعالیت شما در پیادهسازی تکنیک های ارزیابی ریسک چیست؟
تعیین دامنه هنگام برنامهریزی ارزیابی ریسک میتواند به شما کمک کند تا بفهمید به چه منابعی نیاز دارید. در مورد آنچه که ارزیابی میکنید دقیق باشید. آیا شما یک محصول را ارزیابی میکنید یا یک فرایند سازمانی؟
به چه منابعی نیاز دارید؟
نوع آموزش، ابزار و تجهیزاتی را که تیم شما برای انجام موثر ارزیابی ریسک نیاز دارد، تعیین کنید. همچنین باید معیارهای تجزیهوتحلیل ریسک را که قرار است استفاده کنید تعیین کنید و بدانید که چرا آنها بهترین انتخاب برای هدف شما هستند.
چه کسی درگیر است؟
به پرسنل درگیر در برنامهریزی و اجرای ارزیابی ریسک خود توجه کنید. آنها میتوانند مدیران، سرپرستان، کارگران یا تامینکنندگان باشند. این امر به شما کمک میکند منابع اضافی را شناسایی و اثربخشی ارزیابی ریسک را بهبود بخشید.
چه قوانین و سیاستهای داخلی را باید رعایت کنید؟
عدم رعایت مقررات منجر به جریمههای سنگین میشود و میتواند برای عملیات شما مشکل ایجاد کند. قوانین، مقررات، کدها، استانداردها و سیاستهای داخلی را که باید در هنگام ارزیابی ریسک در نظر بگیرید، تعیین کنید.
مراحل تکنیک های ارزیابی ریسک
برنامهریزی، پایهای محکم برای ارزیابی ریسک موثر ایجاد میکند. هنگامی که تکنیک های ارزیابی ریسک خود را برنامهریزی کردید، میتوانید آنها را پیادهسازی کنید. این فرایند در ۵ مرحله کلی انجام میشود:
۱- خطرات را شناسایی کنید
محل کار را بررسی کنید و ببینید چه مواردی بهطور منطقی میتواند باعث آسیب شود. خطرات رایج محل کار را شناسایی کنید. دستورالعملها یا برگههای اطلاعات سازنده یا تأمینکننده را برای هرگونه خطر آشکار بررسی کنید. با استفاده از چکلیست شناسایی خطر، خطرات را بهطور موثر شناسایی کنید.
این بررسی، تضمین میکند که همه چیز در طول ارزیابی ریسک و شناسایی خطر پوشش داده شود و از افزایش خطرات جلوگیری میکند.
۲- خطرات را ارزیابی کنید
برای ارزیابی خطر، باید در نظر بگیرید که افراد معمولاً چگونه، کجا، چه مقدار و چه مدت در معرض خطر احتمالی قرار میگیرند. رتبهبندی خطرات با ماتریس ریسک میتواند به تشخیص سطح خطر کمک کند.
انجام یک تجزیهوتحلیل محیطی نیز به شما امکان میدهد خطرات بالقوه و اثرات آنها را بر محیط کسبوکار خود بسنجید.
۳- در مورد اقدامات کنترلی برای اجرا تصمیمگیری کنید
پس از رتبهبندی خطرات شناسایی شده در تکنیک های ارزیابی ریسک مختلف، باید کنترلهای موثری برای محافظت از کارگران، املاک، غیرنظامیان و محیطزیست ایجاد کنیم. در اولویتبندی اجرا، از سلسله مراتب کنترلها پیروی کنید.
۴- یافتههای خود را مستند کنید
حفظ یک سوابق رسمی از ارزیابی ریسک مهم است. این مسئله میتواند به سازمان شما کمک کند تا خطرات و اقدامات کنترلی را پیگیری کند. اسناد ممکن است شامل شرح مفصلی از فرایند در ارزیابی ریسک، طرح کلی ارزیابیها و توضیحات مفصل در مورد چگونگی نتیجهگیری باشند.
۵- ارزیابی خود را مرور و در صورت لزوم بهروز کنید
ارزیابیهای خود را دنبال کنید و ببینید آیا کنترلهای توصیهشده شما اعمال شدهاند یا خیر. اگر شرایطی که در آن ارزیابی ریسک شما بر اساس آن انجام شده است به طور قابلتوجهی تغییر کرده است، بهترین قضاوت خود را برای تعیین اینکه آیا ارزیابی ریسک جدید ضروری است یا خیر، استفاده کنید.
چگونه پیامدها را ارزیابی کنیم؟
در ارزیابی پیامدهای یک خطر توسط تکنیک های ارزیابی ریسک، باید بررسی شود که «اگر کارگری در معرض این خطر قرار گیرد، احتمال آسیب شدید چقدر است؟» برای این ملاحظات، فرض میکنیم که خطر و آسیب اجتناب ناپذیر است و فقط شدت را درنظر میگیریم. معمولاً شدت و پیامد آسیب را به چهار دسته تقسیم میکنند:
- کشنده: منجر به مرگ میشود.
- آسیب جدی: آسیب جدی که ممکن است غیرقابل برگشت باشد، نیاز به مراقبت پزشکی و درمان مداوم دارد.
- آسیب جزئی: آسیب قابل برگشت که ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد اما درمان مداوم محدودی دارد.
- صدمات ناچیز: کمکهای اولیه و درمان در کوتاه مدت پاسخگوست.
چگونه احتمال را ارزیابی کنیم؟
در ارزیابی احتمال باید بررسی شود که «اگر خطر رخ دهد، چقدر احتمال دارد که کارگر آسیب ببیند؟» این را نباید با میزان احتمال وقوع خطر اشتباه گرفت. معمولاً احتمال خطری که باعث صدمه به کارگر میشود به چهار دسته زیر گروهبندی میشود:
- به احتمال خیلی زیاد: بهطور مداوم در معرض خطر است.
- به احتمال زیاد: گاهی اوقات در معرض خطر قرار میگیرند.
- بعید است: ممکن است اتفاق بیفتد اما به ندرت.
- بسیار بعید است: احتمالا هرگز اتفاق نخواهد افتاد.
ابزار و تکنیکهای ارزیابی ریسک
گزینههایی در مورد ابزارها و تکنیک های ارزیابی ریسک وجود دارد که میتوانند به طور یکپارچه در فرایند یک کسبوکار گنجانده شوند. چهار ابزار رایج ارزیابی ریسک عبارتند از:
برخی دیگر از تکنیک های ارزیابی ریسک نیز شامل موارد زیر هستند:
تجزیهوتحلیل خطر و عملکرد یا تکنیک HAZOP
تجزیهوتحلیل لایههای حفاظتی یا تکنیک LOPA
ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی یا تکنیک HRA
تجزیهوتحلیل تأثیر کسبوکار یا تکنیک BIA
تجزیهوتحلیل خطر فرایند یا تکنیک PHA
اخذ گواهینامه ایزو معتبر
ایزوسیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB)، انواع گواهینامههای بینالمللی ایزو (ISO) را برای سازمانها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری صادر میکند. شرکت دانش بنیان خانه مدیران، ایزوسیستم را بهعنوان برند تجاری خود ثبت کرده و از سال ۱۳۸۵ در حوزه ارائه خدمات مشاور مدیریت و صدور گوهینامههای بینالمللی ایزو فعالیت میکند.
برای اخذ ایزو از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق شمارههای ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.
این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.
