ایزو ۹۰۰۱ (استاندارد مدیریت کیفیت تولیدات و خدمات)
ایزو ۹۰۰۱ استانداردی جامع و عمومی برای تمامی شرکتها، سازمان‌ها و مراکزی است که به موضوع کیفیت توجه دارند. مراکزی که موفق به اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ می‌شوند به مشتریان خود اعلام می‌کنند که یک سیستم مدیریت کیفیت موثر در آن شرکت فعال است.
ایزو ۹۰۰۱:۲۰۲۵ آخرین بازنگری استاندارد ISO 9001 است که قرار است در سال ۲۰۲۵ منتشر شود. این به‌روزرسانی با هدف افزایش قابلیت اجرای استاندارد در محیط کسب‌وکار مدرن صورت می‌گیرد و بر حوزه‌هایی مانند مدیریت ریسک، نیازهای ذی‌نفعان، تحول دیجیتال و پایداری تأکید دارد. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با کاربردهای این استاندارد و نحوه پیاده‌سازی آن آشنا شوید.
فهرست مطالب
- ایزو ۹۰۰۱ چیست؟
- گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ چیست؟
- نمونه گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ شرکت ایزوسیستم
- هزینه اخذ ایزو ۹۰۰۱
- آخرین نسخه‌ی ISO 9001
- بندهای استاندارد ایزو ۹۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵
- کاربرد ایزو ۹۰۰۱ چیست؟
- سیستم مدیریت کیفیت چیست؟
- استقرار سیستم مدیریت کیفیت
- نحوه پیاده‌سازی ایزو ۹۰۰۱ به زبان ساده
- الزامات ایزو ۹۰۰۱
- لزوم اخذ گواهینامه ISO 9001
- ارتباط ایزو ۹۰۰۱ با سایر استانداردها
- آیا دریافت گواهینامه ISO 9001 به معنی ارائه‌ی محصولات و خدمات با کیفیت بالا است؟
- مثال عملی از کاربرد ایزو ۹۰۰۱
- چرخه عمر استاندارد ایزو ۹۰۰۱
- جمع‌بندی
- سوالات متداول
- اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ از ایزوسیستم
ایزو ۹۰۰۱ چیست؟
سازمان بین‌المللی استانداردسازی یا ISO استانداردهایی را برای اطمینان از کیفیت، ایمنی و کارآمدی محصولات، خدمات و سیستم‌ها تدوین و منتشر می‌کند. در این میان ISO 9001 به طور خاص بر سیستم‌های مدیریت کیفیت تمرکز دارد. این استاندارد بر اساس چندین اصل مدیریت کیفیت از جمله تمرکز بر مشتری، افزایش مشارکت مدیریت و افزایش کارایی فرآیند، در راستای بهبود مداوم تلاش می‌کند. و برای انواع سازمان‌ها بدون توجه به اندازه یا نوع صنعت قابل اجرا است.
گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ چیست؟
همان طور که گفتیم iso 9001 را به عنوان استاندارد شناخته‌شده بین‌المللی برای سیستم‌های مدیریت کیفیت (QMS) تعریف کرده‌اند. گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ نمادی از تائید مدیریت کیفیت در خدمات و تولیدات یک سازمان است. این استاندارد گسترده‌ترین استاندارد QMS در جهان است و بیش از ۱ میلیون سازمان در ۱۷۸ کشور جهان، گواهینامه آن را اخذ کرده‌اند.
ایزوسیستم، جهت صدور ایزو ۹۰۰۱، آماده ارائه خدمات به شرکتها و سازمان‌ها است. برای اطلاعات بیشتر توصیه می‌کنیم مقاله اخذ فوری ایزو برای شرکتها و سازمان‌ها را مطالعه کنید.
نمونه گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ شرکت ایزوسیستم
در ادامه یک نمونه از گواهینامه‌های صادر شده توسط ایزوسیستم را مشاهده می‌کنید. با اخذ ایزو از این مجموعه علاوه بر پیاده‌سازی جامع استاندارد، یک سری گواهینامه مدیریتی برای اشخاص، یک سپاسنامه و یک تندیس مدیر برتر نیز دریافت می‌کنید.
هزینه اخذ ایزو ۹۰۰۱
هزینه صدور گواهینامه ایزو 9001 از مراکز معتبر، بسته به کیفیت و اعتبار مراجع صدور، از ۲,۷۰۰,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان متغیر است. البته اعلام قیمت گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ بدون بررسی کامل یک شرکت یا سازمان کار سختی است. چون حجم فرایندها، ارتباطات بین فرایندها، تعداد پرسنل و واحدها، بخش‌های طراحی و تولید محصول و … همگی عواملی هستند که در قیمت صدور گواهینامه تاثیر دارند.
آخرین نسخه‌ی ISO 9001
آخرین ورژن ایزو ۹۰۰۱ که از سال ۲۰۱۵ بدون تغییر ماند، حالا در آستانه سال ۲۰۲۵ قرار است آپدیت شود. اعضای کمیته فنی ۱۷۶ سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) و کمیته فرعی ۲ (TC176/SC2) در سال ۲۰۲۰ تصمیم شگفت‌انگیزی گرفته‌اند که به‌روزرسانی مورد انتظار ISO 9001:2015 را انجام ندهند.
در آن زمان TC176/SC2 بررسی سیستماتیک ISO 9001:2015 را انجام داد و با کمترین حاشیه، آنها موافقت کردند که این استاندارد باید بدون تغییر بماند. اما طبق آخربن خبرات، با توجه به پیشرفت‌های سریع تکنولوژیکی، مدل‌های تجاری در حال تحول و چالش‌های جهانی مانند همه‌گیری COVID-19 که به طور چشمگیری پویایی محل کار و عملیات زنجیره تأمین را تغییر داده است، آنها تصمیم گرفتند در سال ۲۰۲۵ پس از یک مرحله به‌روزرسانی نسخه ایزو ۹۰۰۱:۲۰۲۵ را منتشر کنند.
بندهای استاندارد ایزو ۹۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵
بندهای ایزو ۹۰۰۱ اصول و مفاهیمی کلانی را درخصوص بهبود عملکرد و رسیدن به کیفیت مطلوب تولیدات و خدمات سازمان‌ها ارائه می‌دهند. این بندها به تقسیم‌کردن متن استاندارد ایزو ۹۰۰۱ به بخش‌های کوچک‌تر کمک می‌کنند تا استفاده و اجرای آن آسان‌تر شود و اطلاعات به شکل منطقی و منظم ارائه شوند. هر بند ممکن است شامل مفاد و الزامات خاصی باشد که سازمان‌ها باید برای رسیدن به تطابق با استاندارد رعایت کنند.
iso 9001 شامل ۱۰ بند اصلی است که همگی اهمیت زیادی دارند. تمام این بندها به‌صورت ترتیبی و متداول در متن استاندارد قرار دارند و درکنار هم به بهبود عملکرد و کیفیت سازمان‌ها کمک می‌کنند. مهم‌ترین این بندها عبارت‌اند از:
- بند ۴ – زمینه سازمان
- بند ۵ – رهبری
- بند ۶ – برنامه‌ریزی
- بند ۷ – پشتیبانی
- بند ۸ – عملیات
- بند ۹ – ارزیابی عملکرد
- بند ۱۰ – بهبود
کاربرد ایزو ۹۰۰۱ چیست؟
استفاده از استاندارد ISO 9001 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا یک سیستم مدیریت کیفیت (QMS) قوی راه‌اندازی کنند که باعث بهبود عملکرد و کیفیت محصولات و خدمات آنها شود. با پیروی از مفاهیم و الزامات این استاندارد، سازمان‌ها می‌توانند فرایندهای خود را بهبود بخشیده و از مزایایی همچون افزایش رضایتمندی مشتریان، بهبود کارایی فرایندها و کسب مزیت رقابتی در بازار بهره‌مند شوند.
سیستم مدیریت کیفیت چیست؟
سیستم مدیریت کیفیت، که به عنوان QMS شناخته می‌شود، سیستمی است که تلاش می‌کند تا سیاست‌ها و رویه‌های مختلف را ثبت و از کیفیت محصولات و خدمات اطمینان حاصل کند. این سیستم به افزایش رضایت مشتری و تجارت آینده کمک کرده و شرکت را در بلندمدت موفق نگه می‌دارد.
QMS علاوه بر بهبود رضایت مشتری، می‌تواند به شرکت کمک کند تا سیاست‌های مربوط به کنترل کیفیت و فرایندهای استاندارد را ایجاد کند، کارکنان جدید را برای پشتیبانی لازم از مشتری آموزش دهد و کارکنان را تشویق به کار کند. بدون سیستم مدیریت کیفیت، برخی از کسب‌وکارها ممکن است برای نظارت بر پیشرفت میزان رضایت مشتری خود مشکل پیدا کنند یا درک موانعی که کسب‌وکار را از ایجاد شفافیت و اعتماد لازم بین مشتری و شرکت باز می‌دارد، چالش‌برانگیز باشد.
استقرار سیستم مدیریت کیفیت
برای استقرار QMS بر اساس استاندارد ۹۰۰۱ باید وضعیت موجود، نقاط ضعف، نقاط قوت و تطابق سازمانی را شناسایی و با الزامات این استاندارد بررسی و مقایسه کنید. ممکن است سازمان‌ها به این نتیجه برسند که بسیاری از الزامات موجود در استاندارد را در حال حاضر رعایت می‌کنند، ولی چگونگی آنها ثبت نشده و مدرکی از آن موجود نیست. دریافت ایزو ۹۰۰۱ تأکید می‌کند که یک سازمان به تعیین، اجرا، مدیریت، بهبود مستمر و اثر بخشی فرایندهایی که در سیستم مدیریت کیفیت مورد نیاز است، اهمیت می‌دهد و تأثیر متقابل این فرایندها را به منظور به دست آوردن اهداف سازمانی مدیریت می‌کند.
نحوه پیاده‌سازی ایزو ۹۰۰۱ به زبان ساده
پیاده سازی ایزو ۹۰۰۱ مستلزم تلاش جهت ایجاد بهبود در تمام زمینه‌های یک کسب‌وکار است. به طور خلاصه، چهار مرحله اساسی برای کسانی که علاقه‌مند به دریافت این گواهینامه هستند وجود دارد:
- آشنایی با استانداردهای ISO
- اجرا و مستندسازی این مقررات
- بررسی استانداردهای جدید توسط حسابرس
- دریافت گواهینامه
پس از این مراحل، یک شرکت می‌تواند استانداردهایی را که باید برای کسب‌وکار خود به منظور بهبود کلی سازمان و رضایت مشتری در نظر گرفته شود، پیاده‌سازی و ثبت کند. برای آشنایی بیشتر با روند اخذ گواهینامه‌های ایزو می‌توانید مقاله «اخذ ایزو و مراحل اخذ گواهینامه ایزو» را مطالعه کنید.
الزامات ایزو ۹۰۰۱
هر شرکتی که به دنبال دریافت گواهینامه iso 9001 است، باید برخی الزامات را رعایت کند. الزامات ایزو ۹۰۰۱ بر شش حوزه تاکید دارد که شرکتها باید تلاش خود را روی آن متمرکز کنند. از جمله:
- مهارت‌های سازمانی و رهبری
- برنامه‌ریزی آینده برای بهبود این مهارت‌ها
- نحوه برنامه‌ریزی آنها برای حمایت از کارکنان و مشتریان
- تنظیم عملکرد مدل کسب‌وکار با الزامات استاندارد
- نحوه برنامه‌ریزی برای ارزیابی عملکرد
- ایجاد اقداماتی برای بهبود کلی
اگر شرکتی مایل به اجرای این اقدامات باشد، می‌تواند نسبت به اخذ ایزو ۹۰۰۱ اقدام کند.
لزوم اخذ گواهینامه ISO 9001
امروزه بسیاری از شرکتها،سازمان‌ها و سایر بنگاه‌های اقتصادی به استاندارد ISO 9001 نیاز دارند و اهمیت این استاندارد قابل توجه است. یکی از شاخصه‌های استاندارسازی نحوه مدیریت سازمان‌ها در سطح جهانی است. اجرای الزامات سیستم مدیریت کیفیت استاندارد ۹۰۰۱ در هر سازمانی، توانایی آن سازمان را در ارائه محصولات و خدماتی که دلخواه مشتری باشد برآورده می‌کند. هدف اصلی از استقرار این سیستم ، افزایش رضایت مشتریان از طریق بهبود کیفیت خدمات و تولیدات است.
ارتباط ایزو ۹۰۰۱ با سایر استانداردها
بدیهی است که برای راهبری و اداره موفق یک سازمان باید آن را به گونه ای نظام‌مند و شفاف هدایت، کنترل و مدیریت کرد. این موفقیت می‌تواند در پرتو استقرار و برقرار نگهداشتن سیستم مدیریتی باشد که برای بهبود پیوسته سازمان طراحی شده است. در عین حال به نیازهای مشتریان درون سازمانی و برون سازمانی توجه ویژه می‌کند.
ISO 9001: 2015 از ساختار مشترک ارائه شده توسط Annex SL پیروی می‌کند. با سایر سیستم‌های مدیریتی، مانند ISO 14001 سازگاری بیشتری دارد و باعث می‌شود که ادغام سیستم‌های مدیریتی موثرتر و کارآمدتر شود.
ساختار Annex SL
ساختار Annex SL، زبان مشترک بین سیستم‌های مدیریت ایزو است، که مسیر صدور گواهینامه‌های مربوط به انطباق را ساده می‌کند. با تمرکز بر ریسک، موارد نگران‌کننده را مشخص کرده و این امکان را می‌دهد تا منابع خود را به جایی که بیشترین نیاز را دارند، اختصاص دهید.
ایزو ۹۰۰۱ به عنوان جزئی از پکیج IMS
در صورتی که همراه با گواهینامه ایزو ۹۰۰۱، استانداردهای ایزو ۱۴۰۰۱ و ایزو ۴۵۰۰۱ نیز اخذ شود، در اصطلاح سیستم مدیریت یکپارچه IMS پیاده‌سازی شده است. به شرکتها و سازمان‌ها توصیه می‌شود نسبت به اخذ این پکیج اقدام کنند تا ضمن صرفه‌جویی در هزینه، تاثیر مثبتی در دیدگاه مشتریان خود ایجاد کنند.
اگر مایل به اخذ IMS هستید پیشنهاد می‌کنیم مقاله «گواهینامه IMS (سیستم مدیریت یکپارچه IMS شامل ISO 9001 , ISO 14001 , ISO 45001)» را مطالعه کنید.
تفاوت بین ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۴۰۰۱
تفاوت بین ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۴۰۰۱ این است که ایزو ۹۰۰۱ به کسب‌وکار کمک می‌کند تا کارایی و اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت (QMS) خود را مشخص کند. ایزو ۱۴۰۰۱ به شرکتها کمک می‌کند تا یک سیستم مدیریت زیست محیطی (EMS) منسجم را به تصویر بکشند. هر دو QMS و EMS برای هر شرکت یا سازمانی که به دنبال موفقیت است ضروری است.
ISO 9000 در مقابل ISO 9001
ISO 9001: 2015، مهم‌ترین استاندارد برای ایجاد یک سیستم مدیریت کیفیت است، اما استانداردهای دیگری نیز در خانواده ایزو ۹۰۰۰ وجود دارد که از الزامات ISO 9001 پشتیبانی می‌کنند. به عنوان مثال ISO 9000، هفت اصل مدیریت کیفیت و کلیه اصطلاحات استفاده شده در استاندارد ۹۰۰۱ را تعریف می‌کند. یا ISO 9004 راهنمایی‌هایی در مورد موفقیت‌آمیزتر شدن سیستم مدیریت کیفیت ارائه می‌دهد. و بر چگونگی بهبود فرآیندهای اجرایی ISO 9001 با ارائه بهترین اطلاعات عملی تمرکز دارد.
آیا دریافت گواهینامه ISO 9001 به معنی ارائه‌ی محصولات و خدمات با کیفیت بالا است؟
ذکر این نکته بسیار مهم و حیاتی است که استاندارد ISO 9001 یک سیستم مدیریت کیفیت جامع بوده که تمامی فرایندهای سازمان را از ابتدا تا انتها تحت کنترل و بازرسی قرار می‌دهد. به همین دلیل رعایت الزامات استاندارد ۹۰۰۱ در مرحله اول موجب ساماندهی کیفی در روند تولیدات یا خدمات شده و از انجام سلیقه‌ای امور جلوگیری می‌کند.
همچنین با توجه به اینکه در متن این استاندارد به موضوع بهبود مستمر توجه جدی شده از واحدهای صنعتی یا مراکز خدماتی دارنده این استاندارد انتظار می‌رود که طی برنامه‌ای منظم کیفیت محصولات خود را نیز ارتقا بخشند. در ورژن جدید ISO 9001 نیز به بحث مدیریت ریسک توجه ویژه‌ای شده است. تمام این عوامل موجب می‌شوند که وقتی شرکتی گواهی ایزو ۹۰۰۱ را دارد، بتوانیم به کیفیت محصولات و خدماتش بیشتر اعتماد کنیم.
مثال عملی از کاربرد ایزو ۹۰۰۱
به عنوان مثال یک شرکت تولید کننده چیپس که گواهینامه ISO 9001 را دارد به این معنی است که چیپس تولیدی امروز با چیپس تولیدی فردا مزه متفاوتی از لحاظ میزان نمک، روغن، مواد اولیه و میزان پخت نداشته و تمامی فرایندها از خرید مواد اولیه تا فرایند تولید و بسته‌بندی بر اساس دستورالعمل های تعریف‌شده، تایید‌شده و مشخص صورت می‌گیرد. همچنین در صورتی که نیاز به بهبود در فرایندها باشد پیش از هر اقدامی دستورالعمل های قدیمی ویرایش شده و دستورالعمل و روش اجرایی‌های جدید مورد تایید، تصویب و اجرا قرار می‌گیرند.
چرخه عمر استاندارد ایزو ۹۰۰۱
ISO 9001 را اولین بار در سال ۱۹۸۷ معرفی کردند و آخرین بازنگری آن را در سپتامبر ۲۰۱۵ انجام دادند. نسخه فعلی این استاندارد، ISO 9001:2015 است که در اکتبر ۲۰۱۵ منتشر و جایگزین ورژن ۲۰۰۸ آن شد. آخرین بازنگری، با تمرکز بیشتر بر تفکر مبتنی بر ریسک و درک زمینه فعالیت سازمان انجام گرفت. بندهای اصلی استاندارد در نسخه‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۰۸ متفاوت است.
جمع‌بندی
ایزو ۹۰۰۱ یکی از مهم‌ترین استانداردهای جهانی در زمینه مدیریت کیفیت است که به توسعه، پیاده‌سازی و ارتقاء سیستم‌های مدیریت کیفیت در سازمان‌ها می‌پردازد. این استاندارد برای سازمان‌ها ابزاری فراهم می‌کند تا فرآیندها، محصولات و خدمات خود را با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ کرده و به بهبود پایدار عملکرد کیفیتی بپردازند.
استفاده از ایزو ۹۰۰۱ کمک می‌کند تا اعتماد مشتریان را جلب کنند. و با ایجاد فرآیندهای بهینه، کیفیت تولید و ارائه خدمات خود را ارتقاء دهند. همچنین به تعیین الزامات مدیریتی متناسب با اهداف کیفیتی کمک می‌کند. و با تاکید بر بهبود مستمر، سازمان‌ها را در راستای ارتقاء بهره‌وری و رقابت‌پذیری هدایت می‌کند.
سوالات متداول
در این مقاله بررسی کردیم که استاندارد ISO 9001 را تدوین کردند تا به ستقرار و اجرای مؤثر سیستم مدیریت کیفیت سازمان‌ها، از هر نوع و در هر اندازه‌ای که باشند، کمک کند. در ادامه به برخی سوالات متداول در این باره پاسخ می‌دهیم:
مراحل اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ شامل دو مرحله اصلی : ۱- آموزش و پیاده سازی الزامات ایزو ۹۰۰۱ (استاندارد مدیریت کیفیت) ۲- ممیزی و صدور گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ است.
اخذ فوری ایزو مشروط به اینکه الزامات استاندارد مورد نظر در سازمان مشهود شوند و صدور گواهینامه ایزو نیز از مراجع صدور معتبر تحت اعتبار IAF یا ASCB صورت پذیرد شدنی است. گرفتن فوری ایزو نباید منجر به عدم شهود سیستم مدیریتی گردد.
برای اخذ ایزو فوری در بخش مشاوره حتما باید از مراکز دارای پروانه رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت و در بخش صدور از مراکز تحت اعتبار IAF یا ASCB اقدام کنید. صدور ایزو فوری تنها با مشاوره افراد خبره و پیاده سازی صحیح امکان پذیر است.
اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ از ایزوسیستم
ایزوسیستم با همکاری برترین مراجع صدور (CB)، انواع گواهینامه‌های بین‌المللی ایزو (ISO) را برای سازمان‌ها و سایر مراکز تجاری و غیرتجاری صادر می‌کند. شرکت دانش بنیان خانه مدیران، ایزوسیستم را به‌عنوان برند تجاری خود ثبت کرده و از سال ۱۳۸۵ در حوزه ارائه خدمات مشاور مدیریت و صدور گوهینامه‌های بین‌المللی ایزو فعالیت می‌کند.
برای اخذ ایزو از طریق صفحه دریافت ایزو درخواست خود را به صورت سریع ثبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق شماره‌های ۳۳۴۴۴۸۱۴-۰۲۳ و ۳۳۴۴۴۸۱۳-۰۲۳ با ما در تماس باشید یا از طریق تکمیل فرم اخذ ایزو کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.
این مقاله به صورت اختصاصی توسط تیم فنی ایزوسیستم آماده شده است، هرگونه بهره برداری بدون ذکر نام و آدرس منبع شرعا و قانونا ممنوع می باشد.
ایزوسیستم برترین مرکز صدور مدارک بین المللی ایزو و دارنده مجوز سازمان صنعت، معدن و تجارت می باشد.
هشدار: مراقب نیش مراکز بدون مجوز رسمی در حوزه ی خدمات مشاوره و صدور گواهینامه های ایزو باشید!
